bywajtu

Jak już wspomniałam w poprzedniej notatce, Gjurgovden to dzień świętego Jerzego, i wypada na Bałkanach 6 maja – zgodnie z kalendarzem prawosławnym, juliańskim. Ponadto jest świętem prawosławnym, ale na swój sposób obchodzą je też muzułmanie – w rejonie Centar Zhupy, zamieszkanej głownie przez muzułmanów, najpopularniejszym sposobem spędzania tego dnia  były wyjazdy do monasteru sv. Jovan Bighorski.
    
Jednak we wsi Novak, tureckiej wiosce połozonej wysoko w górach (ale wciąż znajdującej się w gminie Centar Zhupa) Gjurgovden przybiera zupełnie inną postać. Obchodzony jest 6 maja (a dokładniej 5 maja wieczorem) jednak pod  tą samą nazwą, ale przypomina bardziej Letnik - święto wiosny. Nie dziwi to tak bardzo, biorąc pod uwagę , iż z racji faktu iż są to tereny górskie - wiosna przychodzi tam znacznie później.

Również forma jest inna – po południu na pobliską górę schodzą się mieszkańcy wioski - kobiety w strojach tradycyjnych, a mężczyźni w garniturach. Imprezę uświetnia występ zespołu folklorystycznego. Jest to też okazja żeby pogawędzić i miło spędzić czas, młodzież może się też wtedy lepiej poznać a nawet zadeklarować swoje uczucia poprzez ofiarowanie kukurka ( jest to gatunek rośliny) – chłopcy zbierają kukurki bez kwiatów a dziewczyny z kwiatami , następnie by okazać komuś swoje zainteresowanie ofiarowuje się takiego kukurka.

kukurek Magnus Manske, CC-BY-SA-3.0, http://commons.wikimedia.or... kukurek (Magnus Manske, CC-BY-SA-3.0, http://commons.wikimedia.or...)
Zresztą jest to również okazja  do poznania się dziewcząt oraz chłopców - tym bardziej, że tutaj małżeństwa zawierane są głównie między tymi kilkoma tureckimi wsiami - rzadko zdarza się  aby mężczyzna znalazł sobie żonę spoza tej grupy, a już dziewczyny nie mogą mieć w ogóle męża, który nie mieszkałby w którejś z tych wiosek. Co więcej, niejednokrotnie pojawijaą się tu małżeństwa aranżowane, np. pomiędzy panną z Novaka a chłopcem pochodzącym stamtąd, ale mieszkającym np. we Włoszech. Młodzi przed zaręczynami „znają się” tylko z fotografii. Do zrywania zaś zaręczyn dochodzi stosunkowo rzadko. Paradoksalnie, chyba częściej zdarzają się rozwody. Interesujące jest również to , że nie tylko żenią się miedzy tymi czteroma wioskami, ale również to, iż na wszystkie uroczystości, święta czy też wesela zaproszeni są wszyscy mieszkańcy tych czterech wiosek.

Najciekawsze jest to, co dzieje się dnia następnego . Otóż wczesnym rankiem kobiety wychodzą z domów by zbierać zioła na łąkach, a zioła te posłużą leczeniu różnych przypadłości  w ciągu roku. Zioła zebrane tego poranka mają ponoć specjalne, silniejsze właściwości.