bywajtu

Świętu Przemienienia Pańskiego w religii prawosławnej odpowiadają uroczystości św. Spasa. Obchodzone są (wg kalendarza juliańskiego) 19 sierpnia. W Polsce najbardziej znane obchody tego święta odbywają się na górze Grabarce.

Grabarka to nazwa wzniesienia/góry oraz leżącej nieopodal miejscowości. Jednak to właśnie góra jest lepiej znana pod tą nazwą - gdyż znajduje się tu najsłynniejszy w Polsce prawosławny ośrodek pielgrzymkowy, w skład którego wchodzi zespół cerkiewno-klasztorny oraz cmentarz. 

Bladyniec, CC-BY-SA-3.0, http://commons.wikimedia.or... (Bladyniec, CC-BY-SA-3.0, http://commons.wikimedia.or...)
Legenda mówi że cerkiew powstała w podziękowaniu za ocalenie od zarazy - w owym czasie okoliczne wioski pustoszyla epidemia cholery. Wtedy to pewnemu mieszkańcowi Siemiatycz doznał objawienia, w którym otrzymał nakaz udania się z drewnianym krzyżem na Grabarkę. Wieść o objawieniu szybko rozniosła się w całej parafii i ludzie zbiorowo udali się na górę. U jej stóp obmyli się w wodzie ze źródełka. Ponoć wszyscy, którzy to uczynili unikneli śmierci od choroby. Ponieważ trzy dni wcześniej obchodzone jest katolickie święto ku czci św. Rocha niektórzy badacze uważają, że w obchodach na Grabarce te dwa święta (św. Rocha i Przemieniea Pańskiego) trochę się "skleiły". W każdym razie woda ze źródełka u podnóża góra ma mieć po dziś dzień uzdrawiające właściwości.

Cudowne źródełko Bladyniec, CC-BY-SA-3.0, http://commons.wikimedia.or... Cudowne źródełko (Bladyniec, CC-BY-SA-3.0, http://commons.wikimedia.or...)
Uroczystości z okazji św. Spasa zaczynają się w nocy poprzedzającej święto, 18 sierpnia. Przez całą noc wierni i duchowni czuwają w cerkwii, czemu towarzyszą modlitwy, szczególnie za dusze zmarłych.

Grabarka znana jest też pod inną nazwą, jako Góra Tysiąca Krzyży, i to właśnie liczne drewniane krzyże znajdujące się obok XVII wiecznej cerkwii są jej najbardziej rozpoznawalnym elementem. Wspomniane drewniane krzyże przynoszą wierni jako znak swojej pokuty.

Bladyniec, CC-BY-SA-3.0, http://commons.wikimedia.or... (Bladyniec, CC-BY-SA-3.0, http://commons.wikimedia.or...)