
5 osób
Ustawienia strony:
Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: wszyscy
Moderacja: po publikacji
Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: wszyscy
Moderacja: po publikacji
RSS
RSS
W krainie w kratę
Kilka słów o skansenie w Swołowie
Przy okazji pobytu na Pomorzu Śwrodkowym pojeździłem trochę po okolicach. Słupsk, wybrzeże i w ogóle słupskie "Kaszuby" okazały się nadzwyczaj ciekawe. O kilku atrakcjach będę miał na pewno jeszcze napisać, na razie nieco o Swołowie (po kaszubsku Zołowò, po niemiecku Schwolow), wsi, która przetrwała w swoim oryginalnym, bardzo ciekawym układzie przestrzennym, tak zwanej owalnicy.
Z grubsza układ ten polega na tym, że na oś wsi składają się dwie drogi rozchodzące się na jej początku i schodzące się na jej końcu, tworząc w ten sposób elipsę. Pośrodku niej znajduje się podłużny plac z kościołem, to centrum wsi. Z kolej domy stoją przy drogach, zazwyczaj po ich zewnętrznej stronie, za nimi rozciągają się pola. To rzadki układ w Polsce, ale dość popularny we wschodnich Niemczech i w Czechach. Oto schemat:
Wieś placowa, owalnica - schemat
(Olek Remesz (wiki-pl: Orem, commons: Orem) - Praca własna (https://pl.wikipedia.org/wi...) CC BY-SA 3.0)

Układ przestrzenny to jednak nie jedyna atrakcja Swołowa. Wieś warta jest odwiedzenia głównie ze względu na to, że zorganizowano w niej wyjątkowy skansen. Zazwyczaj skanseny budowane są na odrębnych placach, nieraz bardzo dużych jak np. Muzeum Wsi Kaszubskiej we Wdzydzach. Gromadzi się na nich różne obiekty pochodzące w większości z innych miejsc. Inaczej skansen w Swołowie, obiektami skansenowymi są tu trzy stare zagrody położone w różnych lokalizacjach osady. W nich zorganizowane są ekspozycje o historii i kulturze wsi słupskiej, w szczególności o samym Swołowie, niegdyś jednej z najbogatszych miejscowości w regionie. Obok nich toczy się zupełnie normalne życie wsi, bo Swołowo nadal jest zamieszkane, jest sklep, są samochody w podwórkach i anteny satelitarne na dachach, jest nawet gospoda.

Co ważne, prawie wszystkie zabudowania, nie tylko te skansenowe, to zabytki architektury ryglowej/szachulcowej z charakterystyczną kratownicą drewnianego szkieletu. Gminy wokół Słupska, w których najwięcej jest takiej architektury, nazwano od nich "krainą w kratę", Swołowo jest bodaj najbardziej reprezentacyjną wsią dla niej, niejako stolicą "krainy w kratę". Nazwa, owszem, bardzo ładna i odpowiednia, bo rzeczywiście region różni się od sąsiednich liczbą domów w kratkę, choć wcale nie samym ich występowaniem, podobne są też gdzie indziej, w Polsce głównie na Pomorzu i Wielkopolsce, w Europie prawie wszędzie powyżej Alp, od Alzacji poprzez Belgię, Holandię aż do Niemiec. To styl ponadnarodowy, a nie tylko niemiecki, co mogłoby sugerować popularne u nas (ale i błędne) określanie szachulca mianem "mur pruski".
I jeszcze o gospodzie we wsi. Już sama nazwa budzi sympatię: "Pod Wesołym Pomorzaninem". Jeśli będziecie w Swołowie koniecznie odwiedźcie, mieści się w starym - a jakże - szachulcowym domu. Ja w niej zjadłem delikatny chłodnik z rewelacyjnymi gotowanymi w maśle ziemniakami okraszonymi kminkiem. Pycha!
Podoba mi się pomysł zorganizowania muzeum w kilku zagrodach istniejącej wsi. To ciekawy sposób wsparcia całej osady, zresztą pracownikami skansenu są głównie Swołowianie. Inna rzecz, że Swołowo ze względu na swój zachowany układ i architekturę jak niewiele innych wsi nadaje się do realizacji takiego przedsięwzięcia. Tak czy owak dla odwiedzającego region turysty to niezła atrakcja, a dla mieszkańców pewnie dodatkowe wpływy i szansa na promocję.
Kilka zdjęć:
Powiększ
Mówi się o tym we wpisach (lub komentarzach do nich):
Ostatnio komentowane na stronie:

30/10/2013
mrtswtk
Gdzie leży Stargard Szczeciński?
Krótka lekcja geograficzno-matematyczna o tym, co ma Stargard do zmiany czasu.
3
komentarze,
ostatni
z 01/05/2023
od hetmanrafalhetman

01/11/2013
mrtswtk
Abrazja kontra kościół w Trzęsaczu
O ruinach kościoła z szumem fal i miłosną historią w tle.
5
komentarzy,
ostatni
z 06/09/2018
od Aniaaaaaa58674

01/10/2015
pinot
Anna Wazówna i zamek w Golubiu-Dobrzyniu
Notatki o podobnych miejscach: