bywajtu

Zamek w Krokowej znają zapewne ci, którzy spędzają wakacje nad morzem w niedalekich Dębkach lub Białogórze. Stoi w samym centrum wsi, przy skrzyżowaniu dróg z Pucka i Wejherowa. Ładnie odrestaurowany, otoczony niewielkim parkiem z fosą, mostkiem i alejkami. Perełka. Dziś mieści się w nim uroczy hotel i muzeum. 

 

 

 

Park jest pozostałością ogrodu, jaki zbudowała tu w XVIII wieku słynna mieszkanka Zamku, Luiza von Krockow. Hrabina była jedną z tych oświeceniowych arystokratek, które żywo interesowały się filozofią i sztuką. Przez wiele lat korespondowała z samym Immanuelem Kantem, usilnie go zapraszała, lecz królewiecki filozof nigdy do Krokowy nie przybył. No cóż, Kant znany był z tego, że niechętnie opuszcza Królewiec. W Krokowej, i to całe dwa lata, spędził za to inny wielki filozof niemiecki, Johann Gottlieb Fichte. Został tu zatrudniony jako guwerner. Hrabina bardzo sobie ceniła dysputy z młodym filozofem. Gdy w 1792 opuścił Krokową (bo nagle zdobył sławę, ale to opowieść na inną notatkę), napisała w pamiętniku "Fichte wyjechał. Nie mam mu tego za złe, ale zostałam sama. Męża nadal nie ma, pociechą są jedynie wspaniałe przedstawienia w amfiteatrze". Ten amfiteatr był pewnie jedną z największych atrakcji Krokowy, wystawiano w nim przedstawienia również dla mieszkańców wsi, co było jednym z przejawów oświeceniowych aspiracji hrabiny. 

 

 

 

 

 

 

"Wieś ewangelicka zniemczona, przez Kaszubów zwana Kreków. Od XIII w. własność rodziny Krokowskich, którzy zniemczyli się i używają tytułu hrabiów von Krockow. Ich przodkowie bywali dygnitarzami i patrjotami polskimi, a wielu zginęło w bitwach za ojczyznę (...) W pałacu jest cykl portretów rodzinnych i królów polskich". 

 

Taka sytuacja nie była wcale jakaś wyjątkowa na Kaszubach. Był to przecież  region przygraniczny, w którym przez wieki spotykały się wpływy pomorskie, polskie i niemieckie. Ludność tutejsza była przemieszana, poczucie tożsamości sporej jej części nie było jednoznaczne.

 

Przedwojenny autor zacytowanych słów nie mógł przewidzieć, że już kilkanaście lat po wydaniu "Przewodnika" zostanie dopisany kolejny dramatyczny, jeśli nie najdramatyczniejszy, rozdział do historii rodziny. W 1939 roku bracia von Krockow wzięli udział w kampanii wrześniowej. Walczyli przeciwko sobie, Reinhold po stronie polskiej, Heinrich po niemieckiej. Reinhold został wzięty do niewoli, z której jednak go wypuszczono. Jakiś czas potem włożył mundur niemiecki i walczył pod Leningradem. Tam zginął w 1944 roku. Rok wcześniej zginął również Heinrich i Urlich, najmłodszy z rodzeństwa. Z czwórki braci wojnę przeżył jedynie Albrecht. 

 

Po wojnie posiadłość została przejęta przez państwo. Albrecht musiał opuścić Krokową. Odwiedzi ją dopiero 45 później, w 1990 roku. Chcąc odbudować zrujnowany Zamek założy razem z gminą Krokowa fundację Kaszubskie Centrum Kultury „Europejskie Spotkania”.