bywajtu

i broszurka :) 

Ha! Nie pomyślałbym, że można kolekcjonować etykiety z puszek z sardynkami! :-) Nigdy też nie zastanawialem się, jak właściwie się robi takie konserwy. Kupujemy gotowe jakby same się zrobiły, a tu masz - cała manufaktura. Praca przy tych sardynkach taka znowu lekka pewnie nie była. A właśnie - sardynki czy śledzie? A może jedne i drugie tam "puszkowano"?

W tej konkretnie tylko sardynki. A etykiety osiągają czasami zawrotne ceny. W gwarze stavangerskiej etykieta to iddis. Miały swoje okreśolne wymiary i tak, jak już wspomniałam, każda z fabryk wypuszczała swoje serie (niemalże jak znaczki pocztowe). Były eteykiety członków rodziny królewskiej, sławni Norwegowie, polarnicy, zwierzęta, a także różne dyscypliny sportowe (i te są najbardziej poszukiwane). Na uwgę zasługuje etykieta "sławnego rybaka" - marynarza z fajką z fabryki Skippers. Dość koszmarna historia dla szkockiego Kapitana Andersona, który użyczył swojej podobizny. Postać była na tyle rozpoznawalna, że stał się pośmiewiskiem i armatorzy nie chcieli go zatrudniać. 

Dadam jeszcze, że w fabryce można zobabczyć pierwszy norweski reklamowy film z 1909 roku.

I wspomniana puszka z etykietą Kapitana Andersona

To tylko puszki, ale właściwy im urok czasów minionych, owe etykiety o secesyjnej estetyce (nawiązującej do wzornictwa francuskiego?), niezwykle cieszą oko. Choć nie każdemu przyszłoby do głowy zbierać takie rzeczy, to oglądanie takich rzeczy na targu staroci sprawia dużą przyjemność. Tak samo chyba jest w muzeum. Co do samej zawartości puszek, to czy w Norwegii, podobnie jak w Szwecji, żywa jest owa osobliwa tradycja, że w pewne święta spożywa się stare, sfermentowane śledzie, o zapachu absolutnie nie do wytrzymania dla cudzoziemców? A może ta wieść o szwedzkich zwyczajach to bujda? 

Luźna uwaga: czytając nazwę "Hermetikkmuseet", pomyślałem, że to miejsce poświęcone alchemii, bo "hermetyczny", "hermetic", "hermetisch" czy "hermético" oznaczają w książkach, nie w sensie potocznym, lecz w żargonie historyków, pisma późnego antyku, przypisane Hermesowi "po trzykroć wielkiemu", i dzieła do tej tradycji nawiązujące, w tym obfite piśmiennictwo alchemiczne XVII wieku. Tymczasem chodzi, jak rozumiem, o zamknięte szczelnie puszki. Zabawny język!  

Jacku nie mam pojęcie, czy to wzory francuskie (na takie wyglądają) ale celowo wstarałam się wybrać z podobizną rybaka bo takie kojarzyłam  z czasów dzieciństwa kiedy sardynki można było kupić tylko w Pewexie.

W muzeum jest możliwość przygotowania swojej autorskiej puszki (w czwartki muzeum organizuje sortowanie, wędzenie itd.) -myślę, że dla małych dzieci jest to dość atrakcyjne). 

Muzeum ma swój klimat, jak cała starówka w Stavanger. Ja jestem zafascynowana Skandynawią kulturą ,sztuką, krajobrazami a przede wszystkim ludżmi. 

Nie słyszałm o sfermentowanych śledziach -wiem, że w ten sposób pozyskuje się sos rybny w Chinach, Tajlandii ( Surowe ryby z solą w beczkach fermentuje się na słońcu, do stanu płynności, najlepiej z pięciu gatunków ryb. Zebrany ekstrakt się kalruje i rozlewa do butelek).

Z charakterystycznych produktów spożywczych to jagnięcy udzieć suszony na powietrzu -fenelar ( najczęściej są nim obdarowywani pracownicy na Święta Bożego Narodfzenia)  ryby i owoce morza a także ser  brunost - brązowy karmelizowany ser serwatkowy, przypominający krówkę w kolorze ( mnie smakował ale nie każdy jest jego samakoszem). Dośc popularne jest mięso z reniferów i wielorybów. Ze słodyczy to baton Kvikk (przypomina Kit kat), mnie smakowała galaretka w czekoladzie- trtoika i czekolada mleczna z kawłakmi soli-freia.

Język norweski to niezliczona ilość dialektów ale występują dwie oficjalne odmiany pisane języka norweskiego: bokmal - jezyk ksiązkowy i nynorsk -język nowonorweski. Faktycznie dosć zabawny  np. takk- oznacza dzięki (nawet zaczęłam się go uczyć ).  Hermetikk - oznacza puszkę. Z porozumiewaniem nie ma problemów ponad 80% Norwegów zna angielski. 

[jacek.bralski]: osobliwa tradycja, że w pewne święta spożywa się stare, sfermentowane śledzie, o zapachu absolutnie nie do wytrzymania dla cudzoziemców

Pewnie masz na myśli Surströmming, nigdy się z takim śledziem nie spotkałem, ale dla Szwedów to podobno niezły przysmak, coś kiedyś pisała o tym AgnesO : http://bywajtu.pl/strony/z-wid... 

Dla cudzoziemców nasze kwaszone ogórki i kiszona kapusta też są niejadalne a jakie zdrowe na florę bakteryjną żoładka i cały ukłąd pokarmowy, ponadto odkwaszają organizm. 

Surströmming w Norwegii nie ma takiej tradycji, ale skoro używamy sosu rybnego, to może i te śledzie da się zjeść ;)

[roxa]: Dla cudzoziemców nasze kwaszone ogórki i kiszona kapusta też są niejadalne

Nie dla wszystkich cudzoziemców. W ogóle kiszenie to przecież znany i bardzo popularny sposób konserwowania żywności w krajach, gdzie są zimy. Kapusta kiszona rozpowszechniona jest chyba w całej Europie centralnej i wschodniej (Sauerkraut to typowa potrawa niemiecka). Ogórki kiszone są mniej popularne, ale i w ich wypadku ponoć nieźle wzrasta eksport do innych krajów, co świadczy o tym, że smakują. Co innego mleko zsiadłe, te dostaniemy rzeczywiście chyba tylko u nas.

co do mleka to mam wątpliwości co do zdrowotnych właściwości z wyjątkiem zsiadłego, ale aktualnie mleko, które poddawane jest pasteryzacji, praktycznie jest białą wodą z dodatkiem chemii

z pasteryzowanego zsiadłego nie zrobisz, co najwyżej jakąś wersję kefiru (chyba że znajdziesz gospodarstwo, które sprzeda Ci mleko jeszcze ciepłe, wtedy jest szansa).

Generalnie Pictori, ja od dziecka miałam wstręt do mleka, jedynie jogurt lub kefir (kiedyś był kefir) i zsiadłę nastawiane w domu i pamiętam, jak rodzice czasami robli biały serek albo topiony smażony na patelni ale to w zeszłym wieku było :)

No tak, samemu się robiło zsiadłe. Tak było kiedyś, dziś mozna kupić gotowe, ale to już nie ten smak. Inna sprawa, że generalnie zsiadłego nie ma w naszej gastronomii, co dziwi, bo przecież do wielu dań polskiej kuchni bardzo dobrze pasuje. Ale to sprawa już na inny wątek.

Kiedyś spędzałem jesień i zimę w Nowym Jorku, wynajmując z kumplem pokój u Polaka na Bronksie. Byliśmy wszyscy spragnieni zsiadłego mleka, ale naturalnie żadne miejscowe się nie zsiadało. Kumpel poprosił rodzinę w Polsce o pomoc, tak że przed świętami Bożego Narodzenia przyszła paczka, a w niej - prócz innych rzeczy - mleko (czy już zsiadłe, czy tylko nadające się do tego celu, nie pamiętam). Tak czy inaczej, zrobiliśmy zaczyn, który wlaaliśmy do amerykańskiego mleka, a kiedy to się zsiadało, piliśmy je z wielką przyjemnością. Resztkę na dnie, na zasadzie solery, przeznaczyliśmy do produkcji kolejnego mleka. Tak  nie zabrakło nam go aż do końca lutego, kiedy wsiadłem w samolot powrotny do Warszawy. Ja też nie znoszę zwykłego mleka, nie wypiję nawet kawy z jego dodatkiem, ale kefir, mleko zsiadłe to co innego, trudno mi bez niego dłuższy czas wytrzymać. To chyba kwestia owych dobroczynnych bakterii.

Świetna historia @jacek.bralski i podpowiedź! :-) Żeby nasi restauratorzy, którzy stronią od zsiadłego, bo ponoć kojarzy się z dawnymi barami mlecznymi, wiedzieli co mogą zrobić rodacy w Ameryce, żeby się go napić! :-)

Bardzo interesująca historia Jacku (paczkę wysłano drogą lotniczą, bo o morskiej nie chcę nawet myśleć ;)

Z norweskich a może skandynawskich ciekawostek kulinarnych warto wspomnieć, bo mamy już wiosnę :)  O suszących się dorszach na żerdziach - "tørrfisk - niesolony dorsz) w wersji solonej to - klippfisk. Sztokfisz to wypatroszona ryba, która się suszy od końca kwietnia na świeżym powietrzu, która traci ponad 80% objętości, żeby móc spożyć taką rybkę nalezy najpierw potłuc ją młotkiem a następnie moczyć przez kilka dni, zmieniając wodę dwa razy dziennie. Sztokfisz spożywany jest przez Norwegó tylko raz w roku na Boże Narodzenie. 

https://youtu.be/bBAEnSt-gSo - dołączam filmik