AutorWydawca IDB
Iwona D. Bartczak
subskrybuj autora
(subskrybuje: 6 osób)

subskrybuj autora, jeśli chcesz otrzymywać informacje o jego nowych notatkach.

Wpisy:
Notatki 84 (+126/-0)
Komentarze 91 (+61/-0)
RSS RSS
Zarejestruj się

O mądrym fabrykancie z Łodzi

i największym cmentarzu żydowskim w Polsce

Ten największy cmentarz żydowski w Polsce jest właśnie w Łodzi, a ufundował go Izrael Poznański, wielki przemysłowiec branży bawełnianej drugiej połowy XIX wieku, człowiek z wizją, biznesmen na skalę europejską, inwestujący także w Azji, człowiek osobiście bardzo skromny, i bynajmniej nie dusigrosz. W Łodzi zbudował współwyznawcom synagogę, prawosławnym cerkiew, katolickim robotnikom - kościół. Budował szpitale, osiedla mieszkaniowe, szkoły. A w Warszawie przyłożył się finansowo do powstania Politechniki.

Na terenie dawnej fabryki Poznańskiego na Ogrodowej jest - wspomniany przeze mnie w innym wpisie - elegancki i efektowny Hotel Andel's i też bardzo udane centrum handlowe Manufaktura, uważana w europejskich rankingach za najlepsze, wzorowe rozwiązanie handlowe dla wspólczesnego miasta.

A cmentarz jakby zapomniany, choć do dzisiaj są tam pochówki. Na 42 hektarach są proste groby jedynie z macewami, i wielkie grobowce. Ćwierć miliona ludzi znalazło tam spoczynek, między innymi rodzice Juliana Tuwima i Artura Rubinsteina.

Cmentarz żydowski w Łódzi Cmentarz żydowski w Łódzi (IDB)

Cmentarz żydowski w Łodzi Cmentarz żydowski w Łodzi (IDB)

Cmentarz żydowski w Łodzi Cmentarz żydowski w Łodzi (IDB)

Spoczął tam również Izrael Poznański, równo w roku 1900. Jego życie jest przykładem kariery od pucybuta do milionera. Jego ojciec był prostym kramikarzem, nawet bez nazwiska. Pochodził z Kujaw, a Kujawy wtedy należały do Prus. Prusacy mieli zwyczaj nadawania Żydom nazwisk od miast czy regionów. I tak ojciec dostał w końcu nazwisko Poznański. Izrael urodził się już w Aleksandrowie pod Łodzią, a niedługo potem rodzina przeprowadziła się do Łodzi.

Poznański był królem bawełny, właścicielem fabryk, pól bawełny, ale także straży pożarnej. Mit krwiopijcy został zbudowany za Polski Ludowej, ale rzeczywistość była wręcz przeciwna. W fabrykach Poznańskiego praca była na jedną zmianę, wyjątkowo na dwie, natomiast trzecia nocna zmiana została wprowadzona dopiero właśnie za komunistycznej Polski Ludowej. Nieletni rzeczywiście pracowali w jego fabrykach, ale w latach pięćdziesiątych - w już upaństwowionych fabrykach - pracowało ich nie mniej, a nawet więcej: setki dziewcząt. Za Poznańskiego za  śmierć robotnika rodzina dostawała odszkodowanie w wysokości jego sześcioletniej pensji! Nawet dzisiaj trudno o takie odszkodowanie.

Cmentarz żydowski w Łodzi Cmentarz żydowski w Łodzi (IDB)

W 1980 roku cmentarz został wpisany do rejestru zabytków, kilka lat później zawiązał się społeczny komitet do jego renowacji. Prace idą, odrestaurowano m.in. mozaiki w kopule grobowca Poznańskiego, ale jeszcze ogromna praca przed nimi.

Cmentarz żydowski w Łodzi Cmentarz żydowski w Łodzi (IDB)

Cmentarz żydowski w Łodzi Cmentarz żydowski w Łodzi (IDB)

 

Mówi się o tym we wpisach (lub komentarzach do nich):