bywajtu

O kościółku pisałem już wcześniej w notatce Luter z Rychnowa. Tam jednak dzieliłem się wrażeniami ze zwiedzania jego kopii w skansenie w Olsztynku. Tym razem dotarłem do oryginału. Należy do rychnowskiej Parafii Rzymsko-Katolickiej podlegającej Archidiecezji Warmińskiej, znajduje się na terenie klasztoru Sióstr Terezjanek w Rychnowie. Ze zwiedzeniem oryginału nie miałem żadnych problemów, wystarczyło poprosić siostry o otwarcie kościółka (bardzo dziękuję!). 

 

Po wejściu przypomniałem sobie uwagi Waltera Benjamina o wyjątkowej aurze towarzyszącej oryginałom dzieł sztuki, zwłaszcza tych istniejących w miejscach praktyk religijnych. Kopie - zdaniem Benjamina - tej aury już nie posiadają. W kościółku od razu poczułem tę różnicę. Co innego obiekt muzealny, jakim jest replika w Olsztynku, co innego oryginalna świątynia. A i pod względem czysto estetycznym są to nieco inne obiekty. Mimo to należy docenić królewieckich muzealników i artystów, którzy stworzyli kopię na początku XX wieku. Różnic jest niewiele. Inne jest krycie dachu (ceglane dachówki zamiast strzechy, pochodzące zapewne z późniejszego okresu), inna jest wieża przykościelna. Ale bryła kościółka identyczna. Malowidła wewnątrz też są prawie takie same. To "prawie" czyni jednak dużą różnicę. Uderzają kolory oryginalnych malowideł, są bardziej soczyste niż te z nowszej przecież repliki. Zaskakuje też wizerunek Lutra, w Olsztynku Luter jest szczuplejszy na twarzy, młodszy. Idealizacja? Podobnie Adam i Ewa, którzy wyglądają tu  poważniej, choć nie mniej zmysłowo. No i różnica najważniejsza: w Rychnowie jest oryginalny ołtarz pochodzący ze starszego kościoła w Rychnowie, wykonany w 1517 roku, czyli jeszcze przed reformacją w Prusach. W skansenowej replice prezentowany jest inny ołtarz. Czyżby nie próbowano odtworzyć oryginału? Rychnowski ołtarz przedstawia koronację NMP i być może dlatego został zastąpiony, wszak w luteranizmie nie ma kultu maryjnego. Tym niemniej rychnowscy luteranie nie tylko nie usunęli go z poprzedniego kościoła, lecz wstawili go również do nowego. To kolejny element wyjątkowości kościółka, w którym bez przeszkód łączą się elementy katolickie z protestanckimi (więcej o tym w artykule w Gościu Niedzielnym). 

 

Zdjęcia: