Śródziemnomorze
7 osób
Moderatorzy:
    pinot Atavus ruda

Ustawienia strony:

Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: wszyscy
Moderacja: po publikacji
RSS RSS
Zarejestruj się

02/04/14 od Atavus
W temacie: Historia miast

Lizbona

portugalska odyseja

Widok na miasto Widok na miasto (Fr Antunes, CC BY 2.0, https://www.flickr.com/phot...)

Przystanek w Odysei

Lokalni patrioci uważają, że Lizbona jest jednym z najstarszych miast Europy, a według mitologii miał ją założyć powracający spod Troi Odyseusz. Jej historia sięga odległych czasów neolitu, kiedy istniała tutaj osada praindoeuropejskich Iberów. Ślady ich obecności w postaci licznych dolmenów i menhirów, są obecne w krajobrazie prowincji otaczającej  miasto. Od 1200 r. p.n.e. miasto zaczyna utrzymywać kontakty z Fenicjanami, którzy być może nawet utworzyli w mieście własną placówkę handlową. Olissipo (Allis Ubbo – w jęz. fenickim bezpieczna przystań), jak nazywano Lizbonę w starożytności, mogło stanowić dogodny przystanek w drodze do obfitującej w cynę Kornwalii. Ponadto, port wzniesiony u ujścia największej Iberyjskiej rzeki, Tagu, stanowił doskonały węzeł komunikacyjny w handlu z zamieszkującymi interior ludami. Wśród głównych produktów tego handlu znajdowały się metale, sól, ryby i słynne hiszpańskie konie.

Rzymianie 

W I tysiącleciu p.n.e. Hiszpanię zasiedliły ludy celtyckie, mieszając się z tubylcami. Wówczas Olissipo zmieniło swój charakter, stając się warownym miastem – opiddum. Gdy w wyniku II wojny punickiej  Rzymianie rozszerzyli swoje panowanie nad dużą częścią Hiszpanii, mieszkańcy Olissipo zaoferowali im sojusz przeciwko plemionom galijskim z północy. Zaprzyjaźnione miasto po kilkudziesięcioletniej współpracy zostało w 138 r. p.n.e. włączone do powstającego imperium na prawach sojusznika. Wówczas rzymianie otoczyli miasto nowymi, potężnymi murami mającymi je chronić przed napadami Celtów.

Po 31 r. p.n.e. miasto jako Felicitas Julia Olisipo otrzymało prawa municypium, lokalna elita otrzymała autonomię, zarządzając terytoriami otaczającymi miasto w promieniu 50 km.  Mieszkańcy, wśród których sporą część stanowili Grecy,  zostali zwolnieni z podatków i otrzymali obywatelstwo rzymskie.  Sądzi się, że miasto liczyło wówczas ponad 30 000 mieszkańców.

Pod dziedzińcem przykatedralnego klasztoru odkryto ślady osady fenickiej. Pod dziedzińcem przykatedralnego klasztoru odkryto ślady osady fenickiej. (Flickr upload bot; http://en.wikipedia.org/wik...)

W rękach barbarzyńców

Gdy upadło imperium rzymskie, przez miasto przetoczyli się Alanowie, Wandalowie i Swebowie, aż w 585 r. do swego królestwa włączyli je Wizygoci.

W 711 r. Lizbonę zdobyli Maurowie, którzy przyczynili się do jego gwałtownego rozwoju. W mieście zamieniono kościoły na meczety, ale wzniesiono także wiele nowych domów i pałaców, a przede wszystkim nowe mury obronne. Miasto zamieszkiwała wówczas mozaika ludów, w skład której wchodzili Maurowie, Berberowie, miejscowi chrześcijanie, Żydzi i …Słowianie, tzw. Siqlabi.

W kolejnych wiekach miasto zostało kilkakrotnie złupione przez Chrześcijan lub Wikingów. W XI w., kiedy cały kalifat został podzielony na niezależne taify, Lizboną rządził Sabur al-Saqlabi, Słowianin.

Rekonkwista

W 1147 r. francuscy krzyżowcy pod wodzą Alfonsa I Portugalskiego zdobyli miasto, część muzułmańskiej populacji miasta wygnano, resztę poddano chrystianizacji. Meczety zostały ponownie zamienione w kościoły, jednakże podczas szturmu biskup Lizbony został zamordowany przez krzyżowców, co wzbudziło dużą odrazę miejscowej ludności.

W 1179 r. Lizbona otrzymała pierwszą Carta de Foral, prawa regulujące funkcjonowanie miasta. W 1255 r. ustanowiono ją stolicą królestwa Portugalii, głównie ze względu na centralne położenie, ale także bogactwo i wielkość. W 1290 r. miasto otrzymało Uniwersytet, pierwszy w Portugalii, który jednak w 1537 r. został przeniesiony do Coimbry, gdzie funkcjonuje zresztą do dziś.

Wspaniała ruina dawnego konwentu karmelickiego Carmo, w Lizbonie. Wspaniała ruina dawnego konwentu karmelickiego Carmo, w Lizbonie. (Bert Kaufmann, CC BY 2.0, https://www.flickr.com/phot...)

Odkrycia geograficzne

W 1497 r. z Lizbony wyruszył Vasco da Gama, otwierając drogę morską do Indii, i zapoczątkowując okres prosperity miasta oraz imperium Portugalii. Miasto stało się głównym węzłem handlowym łączącym Afrykę, Indie i Daleki Wschód z Europą, wypełniając się m.in. niewolnikami, przyprawami, jedwabiem, cukrem, tkaninami i porcelaną.  W samym mieście rozwijał się przez cały XVI w. styl Manueliński, widoczny do dziś na przykładzie wielu budynków.

Regres

Jednakże liczne trzęsienia ziemi oraz aneksja Portugalii przez Hiszpanie w 1580 r. zahamowały rozwój miasta. Gdy w 1640 r. rewolta w Lizbonie przywróciła niepodległość królestwu, było ono już cieniem dawnej świetności. W XVIII w. fala Brazylijskiego złota zalała kraj, umożliwiając boom architektoniczny i okres ponownej prosperity. Jednakże w 1755 r. nastąpiło trzęsienie ziemi, które zabiło prawie 100 000 mieszkańców Lizbony, wkrótce nastąpiła generalna przebudowa architektoniczna.

Wellington

Podczas wojen napoleońskich miasto było siedzibą lorda Wellingtona w działaniach na froncie Hiszpańskim. Wielka historia zawitała do miasta ponownie podczas II wojny światowej, kiedy stało się przystankiem przesiadkowym dla tysięcy uciekinierów z okupowanej Europy, w tym także Polskich kurierów konspiracyjnych.

Dzisiaj to jedna z najpiękniejszych Europejskich stolic, z pewnością warta odwiedzenia.

  W 2007 r. w Lizbonie podpisano decydujący dla dalszego funkcjonowania Unii Europejskiej, Trakta Lizboński. W 2007 r. w Lizbonie podpisano decydujący dla dalszego funkcjonowania Unii Europejskiej, Trakta Lizboński. (Johannes Ries; http://en.wikipedia.org/wik...)

 

Ostatnio komentowane na stronie:
07/01/2014 Agata

Azulejos

Sztuka z ceramicznych płytek
10 komentarzy, ostatni z 05/11/2018 od Jacko
28/02/2014 Atavus

Palermo

na skrzyżowaniu cywilizacji
2 komentarze, ostatni z 11/01/2017 od pioter
16/10/2011 Agata

Spacer brzegiem Tagu

Bélem
4 komentarze, ostatni z 21/09/2015 od pinot
08/12/2012 Agata

Zakochać się w Piranie

3 komentarze, ostatni z 13/04/2015 od pinot