bywajtu

W miejscowości Le Chene archeolodzy badali pozostałości celtyckich pochówków z III wieku p.n.e.  - Odnaleźliśmy jeden z najstarszych w Europie sztucznych zębów – poinformował Guillaume Seguin z francuskiej firmy Archeosphere, która prowadziła wykopaliska.

W pozostałościach z epoki żelaza odkryto w 2009 r. m.in. kiepsko zachowany szkielet kobiety w wieku 20-30 lat. W jej górnej szczęce na miejscu jednego z siekaczy zidentyfikowano żelazny bolec przypominający kształtem ząb. Po gruntownym przebadaniu znaleziska naukowcy podali obecnie w piśmie „Antiquity”, że był to efekt pracy neolitycznego „dentysty”. – Najlepsza z hipotez jest taka, że mamy do czynienia z protezą zębową albo przynajmniej z próbą jej założenia – powiedział Seguin.

Według niego na żelaznym bolcu umocowany był sztuczny siekacz z kości albo z drewna, który następnie zgnił. Jest mało prawdopodobne, aby funkcję zęba pełnił sam bolec, gdyż żelazo szybko koroduje w jamie ustnej. Archeolodzy z Uniwersytetu w Bordeaux nie wykluczają, że z powodu braku sterylnych warunków założenie protezy spowodowało infekcję u kobiety, która w jej efekcie zmarła. Nie można jednak również wykluczyć, że protezę założono już po śmierci kobiety, w ramach przygotowań ciała do pochówku.

Najstarsze z dotychczas odkrytych sztucznych zębów pochodzą sprzed kilku tysięcy lat, ze starożytnego Egiptu, Bliskiego Wschodu i Meksyku. Większość tych protez zakładano, przygotowując ciała do pogrzebów. Około 1500 roku p.n.e. Egipcjanie zbierali ludzkie zęby i mocowali je za pomocą złotej nici, tworząc rodzaj sztucznej szczęki. U Indian w Meksyku już około 4500 r. przed Chr. praktykowano wymianę własnych zębów na kły zwierząt – wilków i jaguarów. Według uczonych miało to charakter ceremonialny i dotyczyło szamanów lub kapłanów. Praktyki takie często kończyły się zakażeniem i śmiercią amatora takich protez; potwierdzają to badania jednego ze szkieletów znalezionych w Meksyku.

Pierwsze na pewno funkcjonalne protezy zębowe powstały w Japonii w XVI wieku. Były wykonywane z drzewa Buxus Microphylla i mocowane za pomocą techniki przypominającej stosowane przez współczesnych dentystów.  Wiadomo, że sztuczne zęby tego typu nosiła m.in. kapłanka Nakaoka Tei.

Dynamiczny rozwój protetyki zębowej nastąpił w Europie w następstwie wzrostu konsumpcji cukru w XVII wieku. W Anglii w ciągu tego stulecia jego spożycie na głowę zwiększyło się o 500 procent. Rozpowszechnienie się próchnicy skłoniło Brytyjczyków do dentystycznych eksperymentów. Za protezy służyły zęby wyrywane martwym żołnierzom na polach bitew i  kryminalistom po wykonaniu wyroku śmierci. Rozkopywano też groby, by wyrywać zęby nieboszczykom. Biedni ludzie często wybijali sobie sami zęby i sprzedawali je dentystom, którzy następnie wstawiali je bogatszym. Poważnie cierpiący z powodu próchnicy pierwszy prezydent USA George Washington (1731-1799) nosił sztuczne zęby wykonane m.in. z zębów końskich, oślich, ludzkich, z kłów hipopotama, a także z mosiądzu, ołowiu i złota.

• Żelazny bolec z Le Chene Antiquity Żelazny bolec z Le Chene (Antiquity)