13 osób
Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: autorzy
Moderacja: po publikacji
Druk
dziecko Azji
Diamentowa Sutra, druk drzeworytowy na papierze, IX w. Chiny, Dynastia Tang. (Earthsound; http://en.wikipedia.org/wik...)
Chiński Złoty Wiek
Prasa drukarska narodziła się w Chinach w dobie Chińskiego Złotego Wieku na potrzeby olbrzymiego imperium dynasti Han (206 p.n.e. – 220 n.e.). Gwałtowny rozwój gospodarczy niedawno zjednoczonego państwa zaowocował rozwojem technologicznym. Między innymi opracowano technologię wyrabiania papieru, który lepiej nadawał sie do zapisywania niz stosowane wczesniej tabliczki gliniane, jedwab lub zwoje bambusowych deszczułek. Najstarszy znaleziony kawałek papieru konopnego datuje się na II w. p.n.e., zaś technologia masowej produkcji papieru pojawia się w 105 r. n.e.
Najpierw był drzeworyt
Równolegle Chińczycy opracowali pierwszą prasę drukarską, opartą na technologii drzeworytu. Na drewnianej desce wycinano obrazy lub teksty niczym płaskorzeźbę po czym smarowano atramentem i odbijano obraz na płótnie lub papierze. Nie dochodzi jednak do dalszego rozwoju techniki, bo nastaje okres niepokojów. Jednakże w tym czasie pojawia się w Chinach główny motor dalszego rozwoju druku - buddyzm. Nowa religia potrzebuje ksiąg, więc od 593 r. rozpoczyna się masowy druk tekstów buddyjskich metodą drzeworytniczą (xylografia).
Song prosperity
Trzeba było milenium, aby technikę tę udoskonalić. Z pewnością wpływ na zastój technologiczny miały burzliwe czasy wczesnego średniowiecza, które przyniosły w Chinom rozbicie na mniejsze królestwa i nasilenie najazdów ludów uchodzących za barbarzyńskie. Dopiero okres nowej prosperity, jaki przyniosły rządy dynastii Song (lata 960 - 1279), zaowocował postępem w tej dziedzinie. Drukarz Bi Sheng skonstruował ruchomą prasę drukarską, w której miękkie gliniane czcionki układane były w tablicę tekstową, którą następnie odbijano na papierze, tworząc strony. Zastosowanie gliny wiązało się jednak z koniecznością nieustannych napraw oraz spowalniało pracę.
Optimum
Dlatego wkrótce pojawiło się ulepszenie w postaci czcionek z wypalanej gliny - ceramiki. Jednocześnie urzędnik - wynalazca Weng Chen opracował kilka mechanicznych usprawnień, przyspieszających znacznie samo drukowanie. W efekcie Chiny otrzymały sprawną prasę drukarską, stosunkowo tanią, łatwą w naprawie i jednocześnie trwałą. Optymalność tego modelu w Chińskich warunkach została potwierdzona wielowiekowym użytkowaniem, trwającym jeszcze za panowania dynastii Qing (1644-1912).
Via Mongolica
Ten model prasy został rozpowszechniony w Azji po przez Imperium Mongolskie, które od 1265 r. wchłonęło Chiny, paradoksalnie umożliwiając przepływ technologii i idei na Dalekim Wschodzie.
Koreański cud
Tymczasem w sąsiedniej Korei opracowano pierwszą na świecie prasę metalową. Koreańskie społeczeństwo stanowiło światowy fenomen, gdyż jak twierdzi chiński podróżnik Xü Jing, który w 1223 r. zwiedził Koreę, jej mieszkańcy uważali za hańbę nie umieć czytać. Powszechność umiejętności czytania w Koreańskim społęczeństwie odbiła się zresztą na rozwoju tamtejszej literatury i stworzyła potrzebę druku. Pierwsza metalowa prasa drukarska powstała około 1234r., w królewskiej hucie dynastii Goryeo a pierwszą książką wydrukowaną na niej był zbiór rytuałów Sangjeong Gogeum Yemun.
Nie doszło jednak do rozpowszechnienia druku, jak to miało miejsce w Europie po Gutenbergu, gdyż król objął prasę monopolem państwowym.
Hangul
Należy pamiętać, że rozwój druku w krajach azjatyckich był utrudniony także ze wzlędu na cechy tamtejszych alfabetów, blisko spokrewnionych z ideogramami, często bardzo złożonych i o licznych znakach. Aby rozwiązać ten problem w XV w. król Korei - Sejong wprowadził do użytku publicznego 24 literowy alfabet, tzw. hangul, otwierając nowe możliwości przed tamtejszą literaturą.
Krok wstecz
Koreański wynalazek znalazł się przez chwilę w Japonii, która ściągneła do siebie prasę jako łup wojenny w 1593 r. Mimo iż w Nagasaki działała jezuicka drukarnia - model Gutenberga, Japończycy wybrali koreańską prasę i wydrukowali na niej dzieła Konfucjusza. Wkrótce jednak powrócono do drzeworytnictwa i trzeba było czekać aż do połowy XIX w., aby Zachodnie maszyny drukarskie zagościły powrotnie w Azji Wschodniej.
Zaskakujacy Wschód
Historia techniki Dalekiego Wschodu wciąż fascynuje i zaskakuje ludzi Zachodu, wyprzedzając niekiedy o wieki rozwiązania naszej cywilizacji. Równolegle zaskakuje fakt, że mimo iż tak dawno pozyskano pewne wynalazki, przez całe wieki nie zdołano ich właściwie wykorzystać i często ponowne ich wprowadzenia miało miejsce drogą przez Zachód.
Mówi się o tym we wpisach (lub komentarzach do nich):
- Kolej ujarzmiła czas
- Kanał Sueski - cios wymierzony żaglowcom
- Pierwsze spodnie na świecie
- Jak kradziono słynne XVIII-wieczne wynalazki
- Jak maszyna Singera zmieniła świat
- Oświetlenie: najpierw fabryki, potem ulice
- Sztuczne zęby sprzed stuleci i tysiącleci
- Szwajcarskie zegarki - efekt wojen religijnych
- Kręta droga do pierwszego na świecie mostu z żelaza
- XVIII-wieczny drenaż mózgów?