bywajtu

Morze Śródziemne – morze międzykontynentalne leżące pomiędzy Europą, Afryką i Azją, o powierzchni około 2,5 mln km². Zasolenie wód Morza Śródziemnego wynosi 33–39‰.

Na zachodzie jest połączone Cieśniną Gibraltarską z Oceanem Atlantyckim, na wschodzie przez cieśninę Dardanele łączy się z morzem Marmara i dalej przez cieśninę Bosfor z Morzem Czarnym, zaś przez Kanał Sueski z Morzem Czerwonym i dalej z Oceanem Indyjskim.

To śródlądowe morze jako jedyne na świecie otoczone jest lądami należącymi do trzech części świata. Już przed tysiącami lat kwitły tu kultura i nauka, rozwijały się rolnictwo, rzemiosło, handel i żegluga. Na obszarze tym pozostały bogate pamiątki starych cywilizacji – pojedyncze zabytki i całe miasta. Wspólną cechą tych państw, poza dostępem do morza, jest klimat i roślinność śródziemnomorska.

Nad Morzem Śródziemnym leżą (zgodnie z ruchem wskazówek zegara): Gibraltar, Hiszpania, Francja, Monako, Włochy, Malta, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Albania, Grecja, Cypr (w tym Cypr Północny oraz Akrotiri i Dhekelia), Turcja, Syria, Liban, Izrael (w tym Strefa Gazy), Egipt, Libia, Tunezja, Algieria i Maroko. Większość państw basenu Morza Śródziemnego współpracuje w ramach Partnerstwa Eurośródziemnomorskiego.

Fauna Morza Śródziemnego liczy w przybliżeniu około 5000 gatunków.

Termin „Morze Śródziemne” pochodzi z łacińskiego słowa mediterraneus znaczącego tyle, co „w środku ziemi” lub „między lądami”, jako że znajduje się między kontynentami Afryką i Europą. Grecka nazwa Mesogeios  jest podobna. W czasach historycznych Morze Śródziemne miało kilka nazw, np. Rzymianie powszechnie nazywali je Mare Nostrum (z łaciny; dosł. „nasze morze”) lub też Mare Internum. W Biblii pierwotnie znane było jako „Wielkie lub po prostu „Morze”  ale także znane jako „Hinder Sea” z powodu swojego położenia na zachodnim brzegu Ziemi Świętej i dlatego znajdującym się za osobą spoglądającą na wschód, o czym jest mowa w Starym Testamencie, co czasami tłumaczone jest jako „Zachodnie Morze” . Inną nazwą było „Morze Filystynów”  z powodu ludzi zamieszkujących dużą część wybrzeża blisko Izraelitów. We współczesnym hebrajskim było zwane HaYyam HaTtikhon – „Środkowym Morzem”, dosłownym tłumaczeniem niemieckiego odpowiednika Mittelmeer. W języku tureckim znane jest jako Akdeniz – „Białe Morze”.

Podział Morza Śródziemnego wg Międzynarodowego Biura Hydrograficznego w Monako:

Basen Zachodni (Algiersko-Prowansalski):
Morze Alborańskie (pow. 53 tys. km²) za Cieśniną Gibraltarską,
Morze Balearskie (pow. 86 tys. km²) zwane także Iberyjskim nad archipelagiem – Baleary,
Morze Liguryjskie (pow. 84 tys. km²) nad Korsyką,
Morze Tyrreńskie (pow. 214 tys. km²) pomiędzy Sardynią a zachodnią częścią Półwyspu Apenińskiego;
Basen Wschodni (Lewantyński):
Morze Jońskie (pow. 169 tys. km²) pomiędzy południowym wybrzeżem Półwyspu Apenińskiego a półwyspem – Peloponez w Grecji,
Morze Adriatyckie (pow. 139 tys. km²) pomiędzy Włochami a państwami byłej Jugosławii,
Morze Egejskie (pow. 196 tys. km²) pomiędzy Grecją a Azją Mniejszą,
Morze Ikaryjskie.

Podział nie uwzględnia innych obszarów Morza Śródziemnego nazywanych również morzami:

Morze Sycylijskie pod Sycylią, Morze Trackie pod Tracją,
Morze Mirtejskie po wschodniej stronie Półwyspu Peloponeskiego,
Morze Kreteńskie nad Kretą
Morze Cypryjskie nad Cyprem
Morze Lewantyńskie (pow. 320 tys. km²) od wschodniego wybrzeża Krety do wybrzeży Izraela,
Morze Libijskie zwane Morzem Syrty nad Libią.

Ważniejsze wyspy to (licząc od zachodu).

Baleary (ok. 200 wysp, pow. 5014 km²)
Ibiza (571 km²)
Majorka (3600 km²)
Minorka (668 km²)
Formentera (82 km²)
Sardynia (24 090 km²)
Korsyka (8680 km²)
Sycylia (25 710 km²) – największa
Wyspy Liparyjskie (17 wysp, pow. 117 km²)
Malta (246 km²)
Kreta (8336 km²)
Rodos (1401 km²)
Cypr (9251 km²).

Pomiędzy Korsyką a Półwyspem Apenińskim znajdują się m.in.

Elba (224 km²)
Pianosa (10,3 km²)
Gorgona (2,25 km²)
Montecristo (10,4 km²).