Wielka Sobota Święconka i chodzenie na "groby"

Wielkanoc

7 osób

Tematy strony:

Wielki Tydzień Lokalne tradycje i obyczaje Na wielkanocnym stole Wielkanoc na świecie

Moderatorzy:

Ustawienia strony:

Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: wszyscy
Moderacja: tylko niezaufani

RSS RSS

15/04/14 od Ola

W temacie: Wielki Tydzień

Wielka Sobota

Święconka i chodzenie na "groby"

Wielka Sobota w zbiorowej wyobraźni to przede wszystkim święcenie jadła i chodzenie "na groby".

Dziś do kościoła niesiemy tylko po trochu najważniejszych pokarmów - sól, pieprz, kawałek kiełbaski, obowiązkowo chleb; jajka i cukrowy baranek - ot, cała święconka. Jednak jeszcze w 20-leciu międzywojennym do kościoła noszono nie koszyczki, lecz kosze jedzenia - żeby poświęcić cale jadło, które znajdzie się na stole Wielkanocnym.

W tym dniu robiono też często pisanki - zanim jeszcze pojawiły się kolorowe barwniki w tym celu wykorzystywało się np. łupiny cebuli, gotując w nich jajka. Potem można było w nich wyskrobać jakiś wzorek. Takie jajka dawało się dzieciom lub.. kawalerom jako wyraz sympatii. Kawaler mógł też wyrazić w ten sposób swoje uczucia przynosząc upatrzonej pannie pisanki w tym dniu - jeśli dziewczyna przyjęła pisankę, a co więcej dała też pisankę chłopakowi, to wiadomo było "że coś się dzieje", a chłopak mógł mieć pewność że nie jest obojętny pannicy.

Jajka wkładano też do koszyczka czyli tzw. "święconki". Po poświęceniu jej przez księdza należało przynieść ją do domu, a potem kręcąc się wokół własnej osi trzykrotnie wypowiedzieć formułkę "święconka, święconka do mieszkania wszelkie robactwo z mieszkania"; potem należało ukryć ją w bezpiecznym miejscu tak, żeby nie dobrał się do niej np. domowy zwierzyniec (patrz- kot)

Co ciekawe, kawalerowie w Wielką Sobotę zaraz po tym jak ksiądz wyjechał ze wsi robili z czego popadnie huśtawki i huśtali na nich dziewczyny. Zresztą - nie tylko one się huśtały - widywano i stare babuleńki na takich huśtawkach. Taka huśtawka i ruch ku górze miały przynosić życie, radość, witalność i dobrobyt w nadchodzącym roku. Co ciekawe - zwyczaj huśtania się musi być wyjątkowo stary i głęboko zakorzeniony w naszej słowiańskiej kulturze skoro będąc na Bałkanach na lokalne święto wiosny czuli Gjurgievdan widziałam stare, bezzębne chłopiska, którzy huśtali się jak wariaci na takiej skonstruowanej naprędce pod cerkwią huśtawce.

Wielka sobota to też odwiedzanie "grobów" (i nie mam na myśli tych na cmentarzu lecz te w kościołach) - siłą rzeczy takie chodzenie "po grobach" było też okazją do spotkań towarzyskich. A jak wygląda obecnie sytuacja?

Powiem szczerze - Wielka Sobota i wizyta w kościele, żeby poświecić jajka to prawdziwa rewia mody. Kto może przyjeżdża w rodzinne strony - czy to z innego miasta czy z zagranicy. Dla wielu osób jest to więc jedyna sytuacja, podczas której "przypadkiem" spotyka się starych znajomych - kolegów ze szkoły czy pracy, ale czasem również stare miłości. Jak zatem nie skorzystać z okazji i nie odstawić się jak "stonka na wykopki". No właśnie. Sami wiecie jak jest.

Tagi: tradycje wielkanoc

Dodano 15/04/14 przez Ola
Edytowane 15/04/14 przez Ola.

Oceń notatkę

subskrybuj komentarze

RSS komentarze w RSS

Zaloguj się, żeby skomentować.

KOMENTARZE

Agata

10 lat temu

Wielka Sobota to też dzień ognia - w niektórych kościołach kapłan rozpala ogień na zewnątrz i go święci, wierni mogą zabrać go do domu.

A sama święconka jest bardzo ciekawa - każdy pokarm do niej włożony miał swoją symbolikę. Panowie na wsi nie musieli się fatygować do kościoła, księża święcili całe zastawione stoły.

Ola

10 lat temu

[Agata]: Panowie na wsi nie musieli się fatygować do kościoła, księża święcili całe zastawione stoły.

no tak - ale z czasem zakazano takiego święcenia całych stołów bo ksiądz się potem nie wyrabiał żeby poświęcić też jadło zwykłych śmiertelników :)

tysia

10 lat temu

[Agata]: A sama święconka jest bardzo ciekawa - każdy pokarm do niej włożony miał swoją symbolikę.

W tradycji chrześcijańskiej ta symbolika nadal funkcjonuje. Jajka symbolizują płodność, odradzające się życie, to znak zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią. Chleb symbolizuje ciało Chrystusa. Baranek jest symbolem Jezusa Zmartwychwstałego, ale także pokory i łagodności. Sól chroni od zepsucia i ma właściwości oczyszczające, zaś chrzań to siła i krzepa fizyczna.

Agata

10 lat temu

[tysia]: W tradycji chrześcijańskiej

W katolickiej i prawosławnej, pewnie trcohę innych wyznań też:) Ostatnio zaczęłam się zagłębiać w różnice wielkanocne i jednak u takich np. ewangelików (i innych wyznań protestanckich), a więc też chrześcijan, nie ma żadnych takich tradycji - bo je odrzucili, jako niewynikające z Biblii. Swoją droga bardzo ciekawa sprawa, podejście do Wielkanocy. Np. prawosławni święcą jajka już bez skorupek, bo poświęconego pokarmu nie można wyrzucać.

Ostatnio edytowano: 10 lat temu

tysia

10 lat temu

Tak, masz rację, miałam na myśli tradycję katolicką:)

[Agata]: Np. prawosławni święcą jajka już bez skorupek, bo poświęconego pokarmu nie można wyrzucać

Nie można róznież wyrzucać palm wielkanocnych, te z poprzedniego roku palone są podczas mszy w Wielką Sobotę, popiół z nich wykorzystuje się do posypania głów wiernych w Środę Popielcową.