bywajtu

Palazzo Madama, niegdyś stała tutaj Rzymska brama obozowa. Xadhoomx; http://pl.wikipedia.org/wik... Palazzo Madama, niegdyś stała tutaj Rzymska brama obozowa. (Xadhoomx; http://pl.wikipedia.org/wik...)

Na gruzach Taurazji

Kolebka włoskiego nacjonalizmu paradoksalnie wiąże swe początki z wrogim Italii celtycko-liguryjskim ludem Taurynów. Ich główne miasto, Taurasia, leżące u podnóża Alp Zachodnich w górnej dolinie Padu, zostało w 218 r. zniszczone przez Hanibala. Trzeba było dwóch stuleci, aby w 27 r. p.n.e. powstała tutaj nowa osada, tym razem Rzymska kolonia Castra Taurinorum, przemianowana z czasem na Julię Augustę Taurinorum. Do dzisiaj widoczne pozostały w planie urbanistycznym Turynu echa Rzymskiego obozu – via Garibaldi to dawny decumanus obozowy, a  Palazzo Madam to brama Porta Decumani.

Przełęcze

Dla rodzącego się cesarstwa ziemie Taurynów miały strategiczne znaczenie ze względu na kontrolę dróg i przełęczy Alpejskich wiodących do Galii. Jednakże w tych czasach miasto nie rozwinęło się ponad prowincjonalną mieścinę, liczącą raptem 5000 mieszkańców. Później podzieliło los północnej Italii, wpadając pod panowanie Longobardów a od 773 r. Franków, aby w ramach Świętego Cesarstwa stać się siedzibą hrabstwa Turynu.

Savoy

W 1050 r. hrabstwo jako wiano Adelajdy de Susa dostało się pod panowanie rodzącej się Dynastii Savoy, z którego jednak szybko próbowało się oswobodzić. Rolę przewodnią zaczęli odgrywać w nim biskupi, którzy przez cały XII i XIII w. starali się prowadzić niezależną politykę. Jednakże w 1280 r. Turyn został zdobyty przez markiza Montferrat, klienta Domu Savoy, i włączony ostatecznie do królestwa Savoi-Achai, władającego Piemontem i fragmentem Grecji.

Rozwój

Dla umocnienia władzy w latach 1317-1320 wzniesiono w oparciu o istniejące mury miejskie zamek – Castello Achaia. Miasto liczyło wówczas ponad 20 000 mieszkańców. W XV w. nastała prawdziwa prosperity w Turynie, w 1405 r. założono uniwersytet, zaczęły powstawać nowe pałace i piękne ogrody, aż w 1459 r. zainstalowano Najwyższą Radę Sprawiedliwości, czyniąc de facto miasto stolicą.   

Okupanci

W 1536 r. podczas wojny z Hiszpanią Francuzi zajęli miasto i rozpoczęli trwającą do 1562 r. fatalną dla rozwoju miasta okupację. Zburzono wówczas wiele historycznych budynków jak amfiteatr rzymski czy  fortyfikacje. Widok ogromu spustoszeń wpłynął na ks. Emmanuela Filliberta, jedną z pierwszych decyzji po odzyskaniu miasta była budowa cytadeli i nowego, potężnego systemu umocnień.

Stolica

Gęsto zaludnione miasto przetrwało dwa ciężkie oblężenia – w 1640 r. Francuskie, gdy Pierwsza Córa Kościoła poparła sprawę sukcesji Royal Madame na tron Savoi ( w efekcie miasto zdobyto i osadzono regentkę na tronie). Drugie oblężenie miało miejsce w 1706 r., także przez Francuzów, podczas wojny o hiszpańską sukcesję - miasto jednak uratowali podlegli Austriakom Savoyowie. Francuzi powrócili do Turynu w czasach Epoki Napoleońskiej, czyniąc je stolicą okręgu Piemont. Po Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. miasto zostało przywrócone Savoi, stając się włoskim centrum rozwoju ideologii zjednoczeniowej i narodowej. 

Palazzo Carignano, to tutaj podpisano akt założycielski zjednoczonych Włoch. Groumfy69; http://pl.wikipedia.org/wik... Palazzo Carignano, to tutaj podpisano akt założycielski zjednoczonych Włoch. (Groumfy69; http://pl.wikipedia.org/wik...)

Ultimatum

Gdy w 1859 r. miasto otrzymało austriackie ultimatum, z żądaniem rozbrojenia, kraj odpowiedział wypowiedzeniem wojny, w oparciu o sojusz poczyniony z Francją Napoleona III. 26 lutego 1861 r. Zgromadzenie Deputowanych podpisało w Pallazzo Carignano akt założycielski królestwa Italii, a Turyn został ogłoszony stolicą. Sukces zjednoczenia spowodował przeniesienie w 1865 r. rządu do Florencji, aby ostatecznie zainstalować go w Rzymie.

Ewolucja

Jednakże zjednoczenie Włoch i przeniesienie licznych biur i urzędów stołecznych poza miasto wywołało prawdziwy kryzys i spowodowało emigrację. Wtedy władze miasta jako remedium zapowiedziały utworzenie centrum przemysłowego, w oparciu o już istniejące zakłady włókiennicze, warsztaty i huty. Plan się powiódł, a zwieńczeniem sukcesu było podpisanie w 1899 r.  aktu założycielskiego FIAT (Fabbrica Italiana Automobili Torino – Włoska fabryka samochodów w Turynie). Miasto, obok kolebki wolności i patriotyzmu, stało się włoską stolicą przemysłu i samochodów.