bywajtu

Słynna Krzywa Wieża w Pizie. Jonik; http://pl.wikipedia.org/wik... Słynna Krzywa Wieża w Pizie. (Jonik; http://pl.wikipedia.org/wik...)

Rozprawa z Amalfi

W XI w. Piza stała się morską potęgą, zajmując miejsce podbitej przez Normanów republiki Amalfi. Swoje zwycięstwo przypieczętowała totalnym złupieniem miasta w 1137 r., które przekreśliło raz na zawsze polityczne aspiracje Amalfitan.

Nowy wróg

Jednakże na miejsce starego wroga wyrósł nowy. Konkurencyjne ambicje i interesy pobliskiej Genui pchnęły oba państwa na drogę konfliktu. Pierwsze starcie miało miejsce w 1060 r. i zakończyło się zwycięstwem Pizy. Dzięki niemu miasto umocniło swoją pozycję w basenie Morza Tyrreńskiego, na Sardynii i Korsyce. Wkrótce potem, w 1077 r. Papież potwierdził pizańskie "prawa i zwyczaje morskie" a Cesarz Henryk IV nadał miastu prawo mianowania własnych konsulów, działających w oparciu o Radę Starszych (Senat).

Zdobycz stulecia

Piza utrzymywała bliskie relacje z papiestwem, angażując się w inspirowane przez kolejnych papieży konflikty (np: krucjaty). Przełomowym wydarzeniem było zaangażowanie się republiki w  1113 r. w zwycięską wojnę o Baleary. Miasto zdobyło wielki prestiż na arenie międzynarodowej, przywożąc w kajdanach muzułmańskiego króla i królową Majorki oraz bajeczne łupy, dzięki którym rozpoczął się pizański boom budowlany. Dodatkowych środków dostarczyło także zaangażowanie się w wojnę o stolicę Piotrową w 1135 r., podczas której Pizańczycy złupili wybrzeże Normańskie, w tym Amalfi i Salerno.

Konkurencja

Jednakże ingerencja Pizańska w sprawy Hiszpańskie (Baleary) i nasilenie w jej efekcie kontaktów handlowych z wybrzeżem hiszpańskim i francuskim spowodowały wybuch kolejnej wojny z Genuą w 1119 r. Stan wojny trwał aż do 1133, objawiając się przede wszystkim licznymi  napadami na morzu o charakterze pirackim. I chociaż konflikt zakończono w obliczu walk o papiestwo, jednakże problem pozostał nierozwiązany.

Za cesarza

W czasach potęgi Cesarstwa Niemieckiego Piza postawiła na Gibelinów, za co Fryderyk I odwdzięczył się jej autonomią sądowniczą, wolnością handlową na terenie całego Cesarstwa oraz nadaniami dzielnic lub uliczek handlowych w każdym większym mieście Królestwa Sycylii. Było to ogromne wsparcie ekonomiczne i prestiżowe dla i tak potężnej republiki kupieckiej. Potęga i znaczenie Pizy zaczęło jednak wyraźnie niepokoić sąsiadów.

Liga przeciw Pizie

Rozpoczął się okres długotrwałych wojen z Genuą, która prowadziła równoległe interesy  na gruncie Sycylijskim i Francuskim. Na domiar złego, w Italii zaczęło przeważać wrogie Gibelinom stronnictwo Gwelfów, które powołało w oparciu o papiestwo i Florencję "Ligę Toskańską". Bardzo szybko Liga podpisała pakt z Genuą mający na celu osłabienie mocarstwowej pozycji Pizy.

Kontakty z Wenecją

W obliczu niebezpieczeństwa Piza zaczęła szukać sojuszników wśród tradycyjnych partnerów handlowych - Hiszpanii i Francji. Podpisała również traktat o nieagresji z Wenecją, gwarantując Wenecji wyłączność na Adriatyku a sobie na Morzu Tyrreńskim. Jednakże po śmierci bizantyjskiego cesarza Manuela w 1180 r. sytuacja polityczna w Bizancjum stała się nie stabilna i Piza zaczęła wchodzić w układy z różnymi miastami nad Adriatykiem. Doszło do walk między wielkimi republikami, z których zwycięsko wyszła Wenecja. W 1206 r., dwa lata po zdobyciu przez Wenecjan Konstantynopola, podpisano pokój, w wyniku którego Piza traciła wszystkie wpływy nad Adriatykiem. Mimo waśni, obie republiki często wspólnie podejmowały działania przeciw rosnącej w siłę Genui.

W papieskiej niełasce

W XIII w. twarde poparcie Pizy dla Cesarstwa Niemieckiego przyniosło jej kolejne niepowodzenia i stanowisko wroga papiestwa. W 1241 r. papież Grzegorz IX nałożył an miasto ekskomunikę, odwołaną dopiero w 1257 r. Mimo to miasto podejmowało agresywne próby rozwoju, oblegając nawet Genuę.

Zmiany ustrojowe

W pierwszej poł. XIII w. zmienił się także ustrój miasta. W 1230 r. zniesiono instytucję konsulów a na jej miejsce powołano wodza ludu jako przywódcę administracyjnego i wojskowego. Od 1254 r. powołano radę 12 starszych  jako ciało reprezentujące wolę obywateli, a także radę ludową złożoną z gildii i właścicieli najważniejszych kompanii miasta. Miały one prawo ratyfikowania postanowień Głównej Rady i Senatu miejskiego. W tle tych przemian ustrojowych zaległ spór między dwoma największymi pizańskimi rodami - Viscontich i Della Gherardesca. 

Początek końca

Klęska w bitwie morskiej pod Melorią 6 sierpnia 1284 r. wyznaczyła początek końca potęgi republiki. Zniszczenie floty Pizańskiej  otworzyło drogę do miasta. W 1290 r. Genua zburzyła Port Pizański i posypała ziemię solą, tak jak starożytni Rzymianie uczynili w Kartaginie. Prawdziwą stratą była jednak utrata tysięcy marynarzy, których nie można było szybko zastąpić. Wkrótce na udręczone miasto spadły kolejne ciosy. Epidemia malarii zdziesiątkowała mieszkańców, a na przełomie XIII i XIV w. życiodajna rzeka Arno zaczęła zmieniać bieg, oddalając miasto od morza. Ostateczny kres potęgi miał miejsce w 1324 r. kiedy Aragończycy zajęli Pizańską dotąd Sardynię. Wkrótce miasto wpadło w ręce Florencji.

II Republika

W 1494 r., kiedy francuski król Karol VIII wędrując na Rzym i Neapol zburzył włoski porządek, Piza odzyskała niepodległość ogłaszając II Republikę. Jednakże przez następne piętnaście lat ciągnęły się napady i oblężenia ze strony Florencji, nie zakończone zdobyciem miasta ale wyniszczające ekonomicznie. W efekcie II Republika zbankrutowała i została sprzedana Viscontim, którzy sprzedali miasto Florencji. W tym czasie głównym portem Toskańskiego wybrzeża zostało Livorno.

Światło nauki

Jednakże mimo upadku ekonomicznego i politycznego, od 1343 r. kiedy założono uniwersytet Pisa zaczęła odgrywać znaczącą rolę ośrodka naukowego i kulturalnego. W mieście urodził się wybitny astronom i fizyk Galileo Galilei, a kompleks katedralny na placu katedralnym, z "Campo Santo" i sławną krzywą wieżą stały się jednymi z głównych symboli kultury Europejskiej. 

Kompleks katedralny na Piazza di Duomo w Pizie. (Magnus Manske); http://en.wikipedia.org/wik... Kompleks katedralny na Piazza di Duomo w Pizie. ((Magnus Manske); http://en.wikipedia.org/wik...)