7 osób
Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: wszyscy
Moderacja: po publikacji
Amalfi
świt włoskich republik kupieckich
Świt
Amalfi to jedna z pierwszych włoskich republik kupieckich. 200 lat przed świtem takich potęg jak Wenecja czy Genua, Amalfitanie zdominowali (wraz z Gaetanami) handel z arabskim Wschodem, zyskując uprzywilejowaną pozycję w portach Egiptu i Lewantu.
( Photo by Paolo Costa Baldi. License: GFDL/CC-BY-SA 3.0 http://en.wikipedia.org/wik...)
Mroczne wieki
Amalfi, podobnie jak pobliska Gaeta, znajdowało się na terenie Katepanatu Bari, najbardziej na zachód wysuniętej prowincji Cesarstwa Bizantyjskiego. Jednakże w wyniku najazdu Longobardów na Italię w VIII w. stały kontakt z metropolią został utrudniony, a połączenia lądowe z resztą prowincji przerwane. Jedynym oknem na świat pozostało morze, po którym jednak grasowali liczni piraci i muzułmańscy rabusie. Stworzyło to konieczność do rozbudowy floty, która musiała spełniać rolę zarówno handlową jak i militarną.
Autonomia z przymusu
Mimo braku silnych dążeń niepodległościowych - Amalfitanie długo czuli się częścią imperium - z konieczności postępowała autonomia miasta. W obliczu najazdów longobardzkich a wkrótce i saracenów z Sycylii, decydującą rolę w mieście zaczął odgrywać dowódca wojskowy - prefekt.
Niezależność
Moment zwrotny w historii Amalfi nastąpił w 838 r., kiedy miasto zostało podstępem zdobyte przez longobardzkiego księcia Benewentu, Sicarda. Szybko jednak los się odwrócił, Amalfitanie splądrowali Salerno i w 839 r. samodzielnie (bez pomocy Bizancjum) zrzucili zwierzchnictwo. Nie wrócili już jednak do Cesarstwa Bizantyjskiego, zatrzymując wywalczoną niepodległość.
Rody
Jak przekazują kroniki, decyzję w mieście podejmował "lud Amalfi", najprawdopodobniej reprezentowany przez bogate rody kupieckie. Między rodami trwała zażarta walka o wybieralne urzędy, stojące za nimi wpływy polityczne, przekładające się na zyski ekonomiczne.
Handel
Uwolnieni z zależności Amalfitanie przyspieszyli rozbudowę floty i zaczęli poszerzać swoje horyzonty kupieckie. Podstawą ekonomiczną miasta był handel zbożem, solą z Sardynii, drewnem i niewolnikami z głębi lądu oraz bizantyjskim jedwabiem. Towary sprzedawano w portach arabskich za złote dinary, co czyniło Amalfi jednym z nielicznych włoskich ośrodków operujących w owym czasie systemem monetarnym a nie barterem.
Dux
Prefekci miasta, którzy zaczęli przyjmować tytuł książęcy (diuk lub doża), rozpoczęli bicie lokalnej monety, które trwało jeszcze długo po upadku potęgi miasta, bo aż do 1222 r., kiedy Fryderyk II Hohenstauf zamknął mennicę. Jednakże miasto zachowuje republikański charakter, a od 914 r. wybieralni prefekci otrzymują dodatkowy tytuł i funkcję sędziego.
Muristan
Zamorskie kontakty handlowe umożliwiły Amalfitanom rozwój kolonii na Bliskim Wschodzie. W okresie poprzedzającym najazd seldżucki i krucjaty, władze arabskie pozostawały tolerancyjne wobec chrześcijańskich kupców i pielgrzymów, tym bardziej, że na miejscu istniała liczna mniejszość wschodniochrześcijańska. Na terenie Jerozolimy, w chrześcijańskiej dzielnicy kupcy z Amalfi stworzyli obszar dzielnicy handlowej zwany Muristanem. Na jego terenie powstał m. in. szpital, który później stał się pierwszą siedzibą Zakonu Szpitalników św. Jana, założonego przez błogosławionego Gerarda, najprawdopodobniej pochodzącego również z Amalfii.
Fontanna w centralnym placu dawnego Muristanu. (Rastaman3000; http://en.wikipedia.org/wik...)
Metropolia
Bogactwo i potęga miasta sprzyjały jego rozwojowi. W mieście istniała gmina żydowska a także muzułmańscy kupcy. U progu drugiego tysiąclecia Amalfi liczyło już ponad 70 000 mieszkańców, co czyniło je jednym z największych miast Europy, większym od Paryża czy sąsiedniego Neapolu.
Kompas
Potędze handlowej towarzyszył rozwój technologiczny. Włoski historyk Flavius Blondus (1392-1463) uważa, że to właśnie Amalfitanie wynaleźli kompas, chociaż bardziej prawdopodobne jest, że przejęli wynalazek od partnerów handlowych, arabów.
Światło prawa
Podstawą potęgi miasta był nie tylko handel ale i prawo. Społeczeństwo Amalfi, otoczone barbarzyństwem i bezprawiem, czerpało z tradycji starożytnego Rzymu, przechowując jego prawa. Gdy w 1137 r. Pizańczycy złupili miasto jednym z najcenniejszych łupów okazała się kopia Digesty Justyniana, największej kompilacji wszystkich praw rzymskich. Z tych tradycji wywodzi się także tablica amalfitańska, kodeks praw morskich i kupieckich opracowany przed XII w. przez kupców z Amalfii a szeroko przyjęty i stosowany w portach chrześcijańskiego Zachodu.
Zmierzch
Koniec potęgi miasta przyniosło pojawienie się Normanów w południowej Italii. W 1073 r. miasto zostało zdobyte przez legendarnego Roberta Guiscarda, który natychmiast przyjął tytuł "dux Amalfitanorum", czyli książę Amalfitan. Mimo iż miasto zachowało wiele praw i przywilejów, służąc swoją potężną flotą w dalszych podbojach siculo-normańskich, nastał kres jego znaczenia politycznego. Mimo dwóch prób nie udało się zrzucić normańskiego zwierzchnictwa, i ostatecznie w 1137 r. miasto zostało doszczętnie splądrowane przez konkurencyjnych Pizańczyków, a wielu jego wybitnych obywateli udało się na emigrację.