bywajtu

Uwielbiam twórczość Ennio Morricone, skomponował muzykę do rekordowej liczby filmów (ponad 500!), w tym do "Misji". Dziś film ten uważany jest już za kultowy. To wzruszająca wizja brutalnej kolonizacji Amazonii przez hiszpanów i portugalczyków. "Misja" utrwala lansowany przez anglosaską naukę stereotyp okrutnych najeźdźców z Półwyspu Iberyjskiego, którzy, zasłaniajac chciwość parawanem religijności, wymordowali miliony indian i zniszczyli wspaniałe kultury prekolumbijskie. Dla przeciwwagi pokazuje się anglosaską kolonizację Ameryki Północnej, cywilizowaną i pobożną, bo prowadzoną przez protestanckie wspólnoty wyznaniowe, emigrujące z pogrążonej w wojnach religijnych Europy, w poszukiwaniu zbożnego pokoju.

Tymczasem liczby nie kłamią. Nawet najbardziej romantyczne wizje wspólnot indiańsko-europejskich (jak w "Ostatnim Mohikaninie") czy podkreślanie prymitywizmu i brutalności konkwistadorów, nie zmienią historii. A fakty są takie, że podczas gdy w krajach Ameryki Południowej stosunek indian do kreoli wynosi niekiedy 1:1, w USA rdzenni mieszkańcy stanowią jedynie 0,9% populacji. 

Akty okrucieństwa konkwistadorów zostały wielokrotnie poświadczone, jednakże czy anglosaska kolonizacja Ameryki Południowej była rzeczywiście lepsza moralnie? Efekty wydają się porażajace.

Jak zatem było naprawdę? Wydaje mi się, że duży wpływ na charakter hiszpańskiej konkwisty miał królewski zakaz przewozu białych kobiet do Nowego Świata. Osamotnieni mężczyźni szukali towarzystwa i pociechy w ramionach miejscowych kobiet, zapoczątkowując mieszankę rasową, jaką stanowią populacje krajów Ameryki Południowej. Pojawienie się metysów (dziecko europejczyka i indianina) zbliżyło najeźdźców do ludności miejscowej oraz zmieniło stosunek do Nowej Ziemi. Z miejsca rabunku stała sie ich ojczyzną, gdzie zakładali swoje hacjendy (gospodarstwa, plantacje) i włączali się w miejscową społeczność jako szlachta.

Inaczej było w Ameryce Północnej, dokąd koloniści przybywali całymi rodzinami. W przeciwieństwie do Hiszpanów, wśród których dominowała zubożała szlachta i najemnicy, anglosasi wywodzili się z mieszczańskich kręgów, często radykalnych religijnie i obyczajowo. Wartości jakie wyznawali koloniści z Anglii czy Niemiec - oszczędność, pracowitość, uczciwość - sprzyjały gwałtownemu rozwojowi gospodarczemu kolonii. Jednakże nierozerwalnie związane z nimi obyczaje uniemożliwiały masowe mieszanie się z autochtonami, co doprowadziło do wypierania Indian z ich terenów oraz stanowiło zażewie lokalnych konfliktów. 

Argument o chorobach, którym często tłumaczy się zniknięcie Indian północnoamerykańskich, wydaje się, mimo wszystko, małoznaczący. Czyżby Hiszpanie nie przynosili chorób do swoich kolonii?

O ile hiszpański konflikt z Indianami był krwawy ale krótkotrwały, ograniczając się właściwie do błyskawicznego podboju i stłumienia kilku powstań, o tyle anglosaska kolonizacja miała charakter nieustannej walki zbrojnej lub gospodarczej, której celem była ziemia tubylców.

Podczas gdy w Ameryce Południowej od dawna istniały juz zróżnicowane rasowo i etnicznie społeczeństwa, eksterminacji Indian północno amerykańskich zaprzestano dopiero pod koniec XIX w., izolując ich w kilku rezerwatach i skazując na wykluczenie społeczne. Na początku XXI w. prezydentem Boliwii został indianin - Evo Morales Ayma. W tym samym czasie północnoamerykańskich Indian nie obejmował system opieki społecznej ani edukacji. To wiele wyjaśnia.

Indiański prezydent Boliwii - Evo Morales Ayma Simon Wedege; http://pl.wikipedia.org/wik... Indiański prezydent Boliwii - Evo Morales Ayma (Simon Wedege; http://pl.wikipedia.org/wik...)