Historia Cywilizacji
13 osób
Moderatorzy:
    pioter MarcinSz.
Autorzy strony:
    Agata pinot pioter Atavus Ola MarcinSz. WiktorOnoff

Ustawienia strony:

Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: autorzy
Moderacja: po publikacji
RSS RSS
Zarejestruj się

01/05/14 od MarcinSz.
W temacie: Polska nowoczesna, Polska zacofana

Mazowsze: skąd to zapóźnienie?

Mazowsze to była Australia Europy – pisał o centralnej dzielnicy naszego kraju historyk Kazimierz Tymieniecki (1887-1968). Wskazywał na niespotykaną w skali kontynentu liczbę drobnej szlachty zaściankowej, która była jego zdaniem reliktem czasów plemiennych; stąd nasunęło mu się porównanie do australijskich Aborygenów. Ta opinia trąci już dziś myszką, niemniej jednak pozostaje faktem, że Mazowsze przez długie wieki odstawało od reszty kraju. Niektórzy  twierdzą nawet, że było jednym z największych obciążeń dawnej Polski, hamując jej rozwój, ciągnąc cały kraj w dół.

Czytelnicy będący mieszkańcami regionu mogą się pocieszyć myślą, że jego zacofanie miało głębokie uwarunkowania historyczne, nie w pełni zależne od samych Mazowszan. W początkach średniowiecza lud ten wcale nie wyróżniał się na minus wśród mieszkańców krain położonych między Odrą i Bugiem. Gdy w latach 30. XI wieku  monarchia piastowska załamała się i pogrążyła w chaosie, rządzone przez ambitnego Miecława Mazowsze podobno kwitło. Po kilku dekadach polski książę Władysław Herman wybrał sobie na stolicę Płock – pewnie by tego nie zrobił, gdyby miasto i okolice były nędzne.

W następnym stuleciu za północnymi i wschodnimi  granicami gromadziły się już jednak czarne chmury, o czym Mazowszanie nie mogli mieć pojęcia. Małe plemiona pruskie łączyły się w coraz większe jednostki, zdolne do groźnych wypraw łupieżczych na ziemie sąsiadów. Podobne procesy zachodziły też na ziemiach Jaćwingów i Litwinów. W początkach XIII w. zagrożenie ze strony Prusów było coraz większe. Zapobiegliwy Konrad I Mazowiecki usiłował ratować sytuację, sprowadzając na pomoc w 1226 r. Krzyżaków. Początkowo wydawało się, że posunięcie to będzie miało pozytywne skutki, gdyż liczba pruskich napaści uległa ograniczeniu.   

W 1262 r. uderzyli jednak Litwini, niszcząc główne miasta regionu - Czersk, Płock, Jazdów - i zabijając władcę Mazowsza księcia Siemowita I. Łupieżcze najazdy Litwy miały się powtarzać praktycznie aż do lat 80. XIV wieku. Najeźdzcy palili, mordowali i uprowadzali tysiące brańców, co rujnowało region gospodarczo. W celu ochrony swego dziedzictwa książęta mazowieccy zaczęli prowadzić w tym okresie intensywną wojskową akcję osadniczą. Tysiące drobnych rycerzy osadzonych na zagrożonych terenach dały początek tak licznej potem na Mazowszu szlachcie zaściankowej. Wszystkie te okoliczności sprawiły, że musiała ukształtować się tu specyficzna kultura. O gospodarstwo niezbyt dbano, bo w każdej chwili mogli nadjechać Litwini i wszystko rozgrabić, w najwyższej cenie były za to odwaga i sprawność we władaniu mieczem.

Czy XIII-wieczni władcy mazowieccy mogli przypuszczać, że po czterech wiekach potomkowie ściągniętych przez nich rycerzyków odegrają tak niechlubną rolę w historii Rzeczypospolitej, prowadząc do jej anarchizacji i upadku? Cóż.. chyba następcy Konrada Mazowieckiego raczej nie mieli głowy do roztrząsania takich problemów.

  • Czersk Czersk (Wikipedia/http://www.poczta-polska.pl/mw)

Mówi się o tym we wpisach (lub komentarzach do nich):


Ostatnio komentowane na stronie:
24/12/2015 pioter

Barwy gotyku

Iluminacje w Amiens
2 komentarze, ostatni z 04/03/2019 od pioter
18/06/2014 Agata

Wielki smog londyński

1 komentarz z 21/11/2016 od pinot