bywajtu

Robi wrażenie. Nie widzę jednak... no wiesz... tego, czym można by tę toaletę dokończyć. Papier był drogi, a chusteczek baby wipes jeszcze nie wynaleziono. Był jakiś liść albo miednica?

Druga kwestia to etymologia nazwy "Gdańsk". To bardzo ciekawe, co piszesz. Zadaję sobie pytanie, jakie słowa z rdzenia "gd", jeśli w ogóle, powstają w sanskrycie. Wiele archaicznych i współczesnych słów można wyprowadzić stamtąd. Kiedyś wzbudziłem wesołość przesympatycznych Słowaków w górskim schronisku, kiedy zamówiłem sobie w bufecie kanapkę z serem. Ktoś mi potem powiedział, że w odróżnieniu od "syr", słowo "ser" brzmi dla słowackiego ucha trochę jak "sr.." dla polskiego. Nie wiem, czy to prawda. Pewne jest jednak, że temat tego czasownika pamięta jeszcze czasy prehistorii naszych języków. Przeglądając kiedyś słownik sanskrytu, napotkałem przypadkowo rdzeń "sr". Okazuje się, że współczesny czasownik, który dla nas brzmi zresztą dosadnie, jeśli nie wulgarnie, ma swój odpowiednik w pewnych terminach sanskryckich!  

Prawdę mówiąc nad tym nie zastanawiałem się, bardziej mnie zaintrygowały rozwiązania inżynieryjne i architektoniczne. A jeśli chodzi o nazwę Gdańsk, to być może nie pochodzi od jakiegoś słowa słowiańskiego, lecz wzięła sie od dawnej pruskiej nazwy Motławy, jednakże została utworzona według reguł słowotwórczych typowo słowiańskich (końcówka sk). Pewnie już nie dojdziemy jak było naprawdę. Pierwszy raz nazwa została wymieniona w "Żywocie św. Wojciecha" juz w 999 roku jako Gyddanyzc. 

Przeczytałam niedawno interesujące opracownie dotyczące łażni i higieny dawnych  Słowian. Słowiańskie tradycje łaźniowe są bardzo stare to, ale nikt nie wie naprawdę kiedy dokładnie.

Posłużę się krótkim cytatem "Nie mają oni łaźni, lecz posługują się domkami z drzewa. Zatykają szpary w nich czymś, co bywa na ich drzewach, podobnym do wodorostów, a co oni nazywają: meh. Służy to zamiast smoły do ich statków. Budują piece z kamienia w jednym rogu i wycinają w górze na wprost niego okienko dla ujścia dymu. A gdy się piec rozgrzeje, zatykają owo okienko i zamykają drzwi domku. Wewnątrz znajdują się zbiorniki na wodę. Wodę tę leją na rozpalony piec i podnoszą się kłęby pary. Każdy z nich ma wiecheć z trawy, którym porusza powietrze i przyciąga je ku siebie. Wówczas otwierają się im pory i wychodzą zbędne substancje z ich ciał. Płyną z nich strugi [potu] i nie zostaje na żadnym z nich śladu świerzbu czy strupa. Domek ten nazywają oni: al-istba.”- tak opisywał łaznię żydowski podróżnik w Xwieku niejaki Ibrahim ibn Jakub. 

Również arabscy kupcy i podóznicy byli pod wrażeniem higieny panującej u Słowian. W „Księdze  dróg i królestw” z 1066 roku autorstwa arabskiego pisarza i historyka Abu Obaida Abdallaha al Bekri z Kordoby Można przeczytać dokładny opis drewnianej łażni z IX-XI wieku. 

 Łażnia była szczególnym miejscem  nie tylko pełniącym rolę higieniczną< kosmetyczna, czy leczniczą ale pełniła także rolę rytualną. między innymi przed i poślubne rytuały dla nowożeńców. Przychodzono też tutaj z ważnymi sprawami lub też by rozstrzygnąć konflikty. Było to również miejsce narodzin dzieci, z względu na antyseptyczny właściwości.  Więc kto wie skąd budowniczy zamków rycerskich czerpali swe inspiracje ;) 

Podobnież Prusowie uchodzili za czyścioszków, ponoć w każdej ich zagrodzie znajdowała się łaźnia. Coś o tym dowiedziałem się w Kwidzynie na wystawie "Prusowie. Życie i kultura mieszkańców średniowiecznej Pomezanii". Nie była to łazienka w naszym sensie, ale raczej coś w rodzaju fińskiej sauny, ale jeśli to prawda to świadczyłoby to o całkim wysokim poziomie kultury tego zapomnianego ludu. Niewiele jednak o Prusach wiemy. Zainteresowanych ich dziejami odsyłam do ciekawego opracowania Lecha Niekrasza "Gdzie jesteście, Prūsai?" dostępnej jako pdf (http://prusowie.pl/dane/Gdzie_... ).

Przy okazji fotka ze wspomnianej wystawy:

Dzięki, w wolnej chwili się zapoznam :)

Otwieracie mi oczy. To fascynujące lektury. Na stronach internetowych i na aukcjach, po polsku, angielsku czy od biedy po hiszpańsku, szukam "Księgi dróg i królestw" Al-Bakriego, w której zachowało się świadectwo Ibrahima ibn Jakuba, ale nie znajduję nic. Polski przekład tych fragmentów wydano, zdaje się, w 1946 roku, trzeba chyba będzie w jakiejś chwili wolnej wybrać się do biblioteki.

Tutaj garść informacji może się przyda linkhttp://www.info24.org.pl/art_K...

ale raczej czeka Cię Jacku spacer do biblioteki i nie mam na myśli odsiedlowej :)

Mnie też nieco zdziwiło, że relacja Ibrahima ibn Jakuba jest tak słabo dostępna, właściwie jest tylko ten znany fragment o państwie Mieszka (np. tu: http://www.law.uj.edu.pl/~khpp... ), całości źródła nie ma, więc pozostaje biblioteka :-(

W sumie to fajnie chodzić do biblioteki, pod warunkiem jednak, że ma się czas. Kiedy tak będzie, poszukam może za jednym zamachem kilku rzeczy. Ciekawe, czy w Narodowej podają jeszcze zasmażane buraki do drugiego dania, bo lektura, a jeszcze bardziej oczekiwanie na książkę nieco wzmagają apetyt, a ta potrawa najbardziej mi ze wszystkiego smakowała. Kiedy o tym myślę, mam ochotę na taką podwójną, parującą obficie porcję.