13 osób
Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: autorzy
Moderacja: po publikacji
Eksport to podstawa
o źródłach potęgi Rzeczypospolitej Obojga Narodów
herb Wazów
(wikipedia.pl)
Choć wiele osób może sądzić, że to "skrzydlata husaria" leży u podstawy potęgi Rzeczypospolitej, to jednak odpowiedź jest dużo bardziej prozaiczna. Gospodarka, opierająca się na rolnictwie, przynosiła duże nadwyżki produkcyjne. Dogodne położenie geograficzne na styku wschodniej, południowej i zachodniej Europy sprzyjało wymianie i rozwojowi szlaków handlowych. Suma tych czynników prowadziła, naturalnie, do eksportu, sprzedaży towarów poza granice, co z kolei oznaczało zysk dla producentów - i to wcale nie mały, czego świadectwem przepych architektoniczny epoki.
Wspaniałe zamki, miasta i pałace nie wyrosły kosztem łupów wojennych, chociaż ich też nie brakowało w kraju nieustannie nękanym przez sąsiadów. Zawdzięczano to systematycznej pracy i zyskom ze sprzedaży zboża, bydła i produktów leśnych, takich jak wosk, miód, drewno i jego przetwory.
Jest to oczywiście pewna generalizacja, należy pamiętać, że eksport zmieniał się zależnie od czasów i od regionów. Pod koniec średniowiecza, w XIV i XV w., dominowała sprzedaż produktów leśnych. Zmiana sytuacji politycznej od 1466 r., kiedy do Polski wróciło Pomorze z Gdańskiem umożliwiła wzrost eksportu zbóż, podobnie jak włączenie Ukrainy do Korony spowodowało wzrost eksportu bydła.
Pokryło się to z koniunkturą na rynkach Europejskich. Wielki popyt na produkty spożywcze przyniósł polskiej szlachcie olbrzymie zyski. W latach 1501-1580 krakowskie ceny zbóż wzrosły o 292%, a ceny bydła o 166%, podczas gdy średnia cena produktów rzemieślniczych wzrosła jedynie o 45%. To właśnie błyskawiczne wzbogacenie się posiadaczy ziemskich poprzez uczciwą pracę i eksport w dobie sprzyjającej koniunktury, a nie sukcesy militarne przyniosły potęgę Rzeczypospolitej.
Zapewne nie przypadkiem pod koniec złotego, XVI w. wybrano królem Zygmunta III Wazę, który w herbie miał ówczesny symbol bogactwa - snopek zboża...
Źródło: „Polskie osiągnięcia gospodarcze” red. Janusz Kaliński, Warszawa 2010r
obraz "Husarz" Józefa Brandta
(wikipedia.pl)
No i wystąpił tu chyba problem, o którym współcześnie mówi się "przekleństwo surowców" czy jakoś tak. Kraj posiadający jakiś cenny surowiec czy uprawę, będzie z tego żył, zaniedbując rozwój gospodarki, techniki. Po co się trudzić i wymyślać coś nowego, skoro możemy do końca świata sprzedawać nasze zboże albo ropę czy banany? W 1620 r. przyszło załamanie koniunktury na rynkach, ceny polskiego zboża spadły i na efekty nie trzeba było długo czekać
Według "Historii gospodarczej Polski" (Andrzej Jezierski,Cecylia Leszczyńska) zboże stanowiło w XVI-XVII wieku 65-80 proc. wartości polskiego eksportu przechodzącego przez Gdańsk. Na drugim miejscu były produkty drzewne - 8-20 proc. udziału.
Ważny był też eksport wołów, ale dokonywał się drogą lądową. W XVI w. około 40 tys. wołów rocznie
Ciekawe, że wraz z eksportem zboża wzrastał import wina z Węgier. Wg danych z Koszyc, przez które przechodził ten import, na początku XVI wieku sprowadzono rocznie ok. 15 tys. litrów wina, ale już na początku wieku XVII było to aż 500 tys. litrów. Wygląda na to, że gro zysków ze sprzedaży zboża przeznaczano właśnie na zakup wina.
Nie wiem, czy wino było aż takim luksusem. Przy okazji warto wspomnieć, że w związku z polubieniem wina przez szlachtę rozwinął sie jakiś przemysł, zwłaszcza w Krakowie, który stał się ogromym składem węgrzyna z mnóstwem piwnic. W nich nie tylko przechowywano wino, ale też je polepszano, a nawet robiono. Popularne było powiedzenie Hungariae natum, Poloniae educatum (wino na Węgrzech zrodzone, w Polsce ułożone). Niektórzy polscy winiarze swoją wiedzą i rozwiązaniami zaskakiwali nawet węgierskich.
Autostopem po Europie. Czym to się je? Część III – jak już złapiesz. 
Początki przemysłowej Łodzi 
Zainwestowałeś już w Polskę Wschodnią? 
Gdzie leży Stargard Szczeciński? 
Promocja regionu poprzez biznes