Krushevo
miasto-muzeum
Siedzę w Prilepie w Macedonii na dworcu autobusowym. Właśnie wracam z odwiedzin u starej znajomej z Krusheva... Wtem widzę grupkę turystów, którzy błąkają się z plecakami po dworcu i wpatrują się, jak ta przysłowiowa sroka w gnat, w tablice rozkładu jazdy autobusów i udają, że coś z niej rozumieją. Rozpiska jest już mało aktualna, a może nawet pamięta jeszcze czasy Tito.. Jako dobra dusza (wiem, nie znaliście mnie od tej strony) podchodzę do nich i zagaduję po angielsku, że powinni spytać o autobus przy kasie, bo ta rozpiska im nic nie powie. W tym samym momencie orientuję się że panowie trzymają w ręku przewodnik, na którym jak byk stoi po polsku: "Bałkany. Przewodnik...". A zatem współplemieńcy. :)
Kamera, akcja:
Mocno rozkojarzona tym co zobaczyłam wyduszam z siebie tylko:
- Polacy?!
- ?! Tak! A Pani z Polski?
Nie wiem jaki diabeł mnie podkusił, ale odpowiadam:
- Nie, z Macedonii.
- Ale mówi pani pięknie po polsku!
- A tak, uczyłam się na uniwersytecie
- I co Pani tu robi?
- Siedzę sobie na dworcu autobusowym i czekam na turystów żeby im objaśniać rozkład jazdy
-...!
- Żartowałam.
-...!
Po krótkiej zapoznawczej rozmowie okazało się że wesoła ferajna nie wie co ze soba zrobic i gdzie dalej jechać. niewiele myśląc rzuciłam:
- Jedźcie do Krusheva!
Krushevo jest piękną maleńką miejscowością, usytuowaną wysoko w górach - dlatego wizyta w nim może być latem prawdziwym wytchnieniem od upałów panujących w Macedonii latem. Odwiedzając po raz pierwszy Krushevo byłam zachwycona - wąskie uliczki, domki wybudowane tarasowo na zboczu góry.. A wszystko wygląda tak, jakby czas się tam zatrzymał - nic więc dziwnego że mówi się o nim "miasto-muzeum".
Krushevo zimą
(By Kristijan006 (Own work) [CC-BY-SA-3.0 via Wikimedia Commons, http://commons.wikimedia.or...)
Bardzo spójną architekturę, przywodzącą na myśl początki XX wieku, postanowiono wykorzystać w projekcie "Etno-miasto", mającego na celu uczynić Krushevo jedną z największych atrakcji turystycznych regionu. Warto podkreślić, że nie była to decyzja władz Państwa, a oddolna inicjatywa grupy entuzjastów. W ramach tego przedsięwzięcia po mieście mieliby krążyć ludzie przebrani w stroje z epoki. BBC nakręciło na ten temat nawet krótki reportaż:
Nie tylko jednak architektura jest tu interesująca - również skład etniczny miasta jest ciekawy - 20% mieszkańców Krusheva to etniczni Vlasi - czyli potomkowie Arumunów (u nas znanych jako Wołosi) - dlatego jednym z języków urzędowych w Krushevie jest właśnie arumuński.
Na obrzeżach miasta, nie wchodząc w konflikt ze wspomnianą tu już zabytkową (bądź stylizowaną na zabytkową) architekturą, umieszczono dwa inne budynki, które z kolei są na wskroś nowoczesne. Pierwszy z nich to utrzymany w duchu modernizmu pomnik upamiętniający powstanie ilindeńskie.
Makedonium
(vesnamarkoska, CC BY-SA 2.0, http://www.flickr.com/photo...)
Drugi to Dom Pamięci Toshe Proeskiego, lidera macedońskiej sceny muzycznej, który zginął tragicznie w wieku 26 lat w 2007 roku.
Dom Pamięci Toshe Proeskiego
(By Kristijan006 (Own work) [CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/...], via Wikimedia Commons)