Czas człowieka
7 osób
Moderatorzy:
    Atavus

Ustawienia strony:

Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: autorzy i obserwujący
Moderacja: przed publikacją
RSS RSS
Zarejestruj się

Wołosi

z mozaiki ludów Rzeczypospolitej

Bojkowie Bojkowie (commons.wikimedia.org)

Rzeczpospolita Obojga Narodów stanowiła wyjątkowy jak na swoje czasy twór polityczny, skupiający różne ludy i kultury. Ich wzajemne oddziaływanie decydowało o gospodarce i polityce kraju, kształtowało takze charakter współczesnych Polaków. Z pewnością, jednym z ciekawszych elementów w tej etnicznej mozaice byli Wołosi, lud pochodzenia bałkańskiego, który falami emigrował z terenów Bizancjum (Macedonia, Tracja, Iliriia) na północ, zasiedlając stopniowo Dobrudżę (tereny dzisiejszej Rumunii i Mołdawii) oraz Karpaty.

Uważa się, że Wołosi to starożytni Trakowie i Illirowie, którzy pod wpływem okupacji rzymskiej ulegli romanizacji. Świadczyć o tym miałoby m.in. podobieństwo lingwistyczne do języka albańskiego a jednocześnie włoskiego. W czasach Bizanjcum tereny zamieszkałe przez Wołochów podlegały masowym najazdom i kolonizacji słowian, którzy wypchnęli tubylców z żyznych dolin na niegościnne tereny górskie. To z kolei zmusiło Wołochów do przyjęcia pasterstwa i hodowli bydła jako głównego środka utrzymania, a osiadłego trybu życia w półosiadły. Do północno-wschodnich Karpat Wołosi trafili już w XII w., osadzani tam przez królów węgierskich, w celu zagospodarowania pustkowi hodowlą bydła i pasterstwem. Z czasem, zostali włączeni do systemu obrony tych ziem przed napadami ruskimi i tatarskimi, w ramach komitatu Maramaros.

Do polskiej strefy wpływów Wołosi przybyli na początku w XIII w., kiedy liczne grupy rodzin zaczęły osiedlać się na Rusi Czerwonej, Lubelszczyźnie i Podolu. Wiele rodów w zamian za służbę wojskową otrzymało nobilitację, szybko przejmując kulturę polskiej szlachty i na stałe włączając się do narodu. Jednym z najpopularniejszych herbów tych rodzin był Sas, herb pochodzenia Mołdawskiego. Wśród spolonizowanych rodów Wołoskich znajdują się m.in. Czarnieccy, których znakomity przedstawiciel - Stefan, gromił wielokrotnie Szwedów w dobie Potopu (XVII w.) a nawet znalazł się na stałe w tekście Hymnu Państwowego. 

W ramach historycznej Rzeczypospolitej wołosi zamieszkiwali głównie tereny Rusi Czerwonej, Podola, Lubelszczyzny dalej pałając się pasterstwem i hodowlą bydła. Na terenie Bieszczadów ulegli rutenizacji - tak powstał m.in. lud Bojków, przyjmując wiele cech kultury ruskiej, zachowali jednak swoje cechy w kulcie prawosławnym.

Wołosi regularnie przepędzali stada bydła z Ukrainy do zachodniej Polski, gdzie sprzedawali je na targach. Niekiedy przynosili ze sobą wschodnie choroby, rozsiewając po drodze epidemie pustoszące całe krainy. 

Zdecydowana większosć wołochów, czyli Ci, którzy nie ulegli polonizacji na wzór szlachecki, pozostała biedna i zacofana, żyjąc jeszcze w I poł. XX w. w prymitywnych warunkach. Decydowało o tym wiele czynników, m.in. niegościnny klimat zamieszkiwanych terenów górskich ale także endemiczna kiła, szerząca się dzięki swobodzie obyczajowej cechującej ten naród. 

Podczas II wojny światowej Wołosi ulegli propagandzie narodowej Ukraińców, włączając się w ukraińskie działania niepodległościowe, w dużej mierze wymierzone przeciw Polakom. W efekcie po 1945 r. zmuszono ich do emigracji na teren ZSRR lub Czechosłowacji, a niedobitki przesiedlono w ramach Akcji "Wisła" na Ziemie Odzyskane. 

W zeszłym roku dowiedziałem się, że moja rodzina ma korzenie wołoskie. 

  Bojkowie na rycinie z 1837 r. Bojkowie na rycinie z 1837 r. (pl.wikipedia.org)

Ostatnio komentowane na stronie:
01/10/2013 Atavus

Kult cargo

czyli pamiątka z przyszłości
3 komentarze, ostatni z 30/04/2014 od Ola
03/11/2013 Atavus

Hubertus

2 komentarze, ostatni z 21/11/2013 od Atavus