bywajtu

Krucjaty to wydarzenie historyczne, które w ogólnej opinii podzieliło na zawsze muzułmanów i chrześcijan. Mimo iż od ostatniej średniowiecznej krucjaty (1396 r. Nikopolis) upłynęło ponad 600 lat, wspomnienie okrucieństwa krzyżowców na Bliskim Wschodzie pozostaje żywe. Tymczasem coraz częściej mówi się o faktach, które zmieniają nasze spojrzenie na epokę i mentalność żyjących w niej ludzi. Wiemy, że chrześcijańscy najemnicy z Zachodu licznie występowali w armiach islamskich, niekiedy nawet przeciw swym współwyznawcom. Ponad podziałami religijnymi trwała wymiana handlowa, w całej Europie kochano arabskie złoto, czego dowody znajdujemy nawet na terenie Polski.

Mozaika z katedry Monreale, w Palermo przedstawiająca w stylu bizantyjskim koronację normana Rogera na Króla Sycylii. en.wikipedia.org Mozaika z katedry Monreale, w Palermo przedstawiająca w stylu bizantyjskim koronację normana Rogera na Króla Sycylii. (en.wikipedia.org)

Siculonormański eklektyzm

Interesująca w tym kontekście jest kultura Siculo-Normanów, która rozwinąwszy się w tym samym czasie co krucjaty (XI-XIII w.) wbrew politycznym tendencjom świata łacińskiego, złączyła w sobie elementy bizantyjskie, arabskie i łacińskie. Południowe Włochy pod panowaniem normańskich rycerzy przeżywały kulturalną i gospodarczą prosperity, jakiej już nigdy później nie miały doświadczyć. Tolerancyjna religijnie i etnicznie polityka władców królestwa Sycylii pozwoliła rozwinąć potencjał greckiej i arabskiej ludności miejscowej pod ochroną katolickich rycerzy. Ślady jej świetności obecne są do dziś w kulturze, nazewnictwie oraz miejscowej architekturze, także sakralnej – katedra w Palermo to najświetniejszy przykład tego eklektyzmu.

Żal za grzechy

Rzeziom poczynionym przez chrześcijan w czasie I krucjaty nie da się zaprzeczyć, jednakże warto zwrócić uwagę, że nie były to wydarzenia obojętne moralnie ich uczestnikom. Jak głoszą kroniki, wielu z nich żałowało później swoich czynów, ostentacyjnie opuszczając szeregi armii krzyżowej lub wstępując do klasztorów. Wart wspomnienia jest przypadek normańskiego rycerza Jana syna Dreux'a z Oppido Lucano, który pod wpływem doświadczeń I krucjaty przeszedł na judaizm i jako Abdiasz Prozelita podróżował po Wschodzie. Zawdzięczamy mu gregoriański zapis pieśni żydowskiej.

Bliskowschodnie lekcja tolerancji

Paradoksalnie, pojawienie się w Lewancie państw krzyżowych (Królestwo Jerozolimy, hrabstwo Trypolisu, księstwo Antiochii, królestwo Cypru) wpłynęło na wzrost tolerancji zachodniego społeczeństwa. Zaczęto przyjmować niektóre wschodnie zwyczaje, elementy mody arabskiej, tłumaczono księgi i poezję, wspólnie ucztowano. Normą było noszenie przez rycerstwo i stany wyższe turbanów, nie tylko w Lewancie ale i w południowej Europie.

Braterstwo 

Zaskakują wydarzenia z oblężenia Akki w 1190-1192, kiedy to podczas długich rozejmów przeciwni sobie rycerze muzułmańscy i chrześcijańscy wyruszali razem na polowania, grali w szachy czy spędzali wieczory na wspólnych ucztach. Istniały już w średniowieczu legendy postaw tolerancji i wzajemnego, między kulturowego szacunku. Takim symbolem przyjaźni mimo prowadzonej wojny pozostaje relacja Saladyna, przywódcy Islamu, z królem Ryszardem Lwie Serce. Wiele jest takich dowdów wskazujących, że najwyższy czas zmienić stereotypy dotyczące tej epoki.

• Salah ad-Din (Saladyn) uchodził w świecie Chrześcijańskim za wzór cnót rycerskich, mimo iż to on osobiście zniszczył potęgę Królestwa Jerozolimskiego. en.wikipedia.org Salah ad-Din (Saladyn) uchodził w świecie Chrześcijańskim za wzór cnót rycerskich, mimo iż to on osobiście zniszczył potęgę Królestwa Jerozolimskiego. (en.wikipedia.org)
• San Giovanni w Palermo to przykład siculonormańskiego eklektyzmu architektonicznego. en.wikipedia.org San Giovanni w Palermo to przykład siculonormańskiego eklektyzmu architektonicznego. (en.wikipedia.org)
• Kościół Grobu Świętego w Jerozolimie jest miejscem które przez wieki dzieliło, dziś łączy wyznawców różnych wyznań chrześcijańskich. en.wikipedia.org Kościół Grobu Świętego w Jerozolimie jest miejscem które przez wieki dzieliło, dziś łączy wyznawców różnych wyznań chrześcijańskich. (en.wikipedia.org)