KomentatorAutorWydawca Ola
subskrybuj autora
(subskrybuje: 5 osób)

subskrybuj autora, jeśli chcesz otrzymywać informacje o jego nowych notatkach.

Wpisy:
Notatki 258 (+349/-0)
Komentarze 424 (+158/-0)
RSS RSS
Zarejestruj się

24/03/14 publiczna

Dęby

cisi świadkowie historii

W starych drzewach jest coś niesamowitego. nie wiem jak Wy, ale ja czuję się szczególnie mała gdy stoję wobec takiego starego drzewa. Gdy jeszcze pomyślicie, że to drzewo żyło i miało się dobrze przez ostatnich klikaset lat - wrażenie jest jeszcze większe.

Dąb Bartek Dąb Bartek (By Dariusz.Biegacz, CC-BY-3.0, http://commons.wikimedia.or... )
Podejrzewam że takie wrażenie rodzi się nie tylko we mnie jednej. Wskazuje na to np. szacunek, jakim otaczano niektóre gatunki drzew, które jeszcze za czasów pogańskich były wręcz czczone (dęby czcili między innymi Słowianie, Celtowie, Grecy). Nawet potem, gdy mroki pogaństwa rozświetlił chrześcijański kaganek, ludzie czuli dziwny respekt do szczególnie starych drzew - bądź co bądź daje do myślenia fakt, że ludzie z narażeniem własnego życia byli gotowi gasić podpalone (np. uderzeniem pioruna) drzewa.


Drzewa stają się też niejednokrotnie niemymi świadkami historii. Do ich pni przybijano np. wota dziękczynne - przybite przez tych, którzy przeżyli lokalny wybuch epidemii jakiejś zarazy. Czasem mogła być to też mała kapliczka - szczególnie jeśli drzewo stało na rozstaju dróg; w końcu takie rozstaja były zawsze miejscem niebezpiecznym, granicą między naszym światem, a światem zewnętrznym - tym bardziej zatem należało się mieć na baczność - wtedy kapliczka a wraz z nią boska opieka była tym bardziej mile widziana.

Dąb Mieszko Dąb Mieszko (Vindur, CC-BY-SA-2.5-2.0-1.0, http://commons.wikimedia.or...)
Zdarza się, że drzewa noszą imiona. Ich proweniencja jest różnoraka. Imię może odnosić się do tego, że drzewo jest bardzo stare - tak stare, że pamięta jeszcze Bolesława Chrobrego (co jest bzdurą bo obecnie najstarsze drzew w Polsce ma 'zaledwie' 800 lat, więc pamięta co najwyżej Leszka I Białego). W ten sposób dorobiliśmy się w Polsce np. Bolesława, Mieszka, Chrobrego ale też... Poganina, który ma jakoby pamiętać jeszcze czasy pogańskie.

Dąb Chrobry Dąb Chrobry (Skarabeusz, GFDL, http://commons.wikimedia.or...)
Imiona nadawało się też często drzewom na pamiątkę wizyty sławnej osobistości - niekoniecznie zaraz po wizycie, ale taka wizyta jest przecież zawsze warta upamiętnienia - choćby i 200 lat po fakcie; ostatecznie drzewo i tak ją pewnie 'pamięta". I tak np. mamy Dąb Żeromskiego na pamiątkę odwiedzin literata w miejscowości Szulmierz.. Z kolei Dąb Piotrowy nosi swe imię na pamiątkę Piotra Wielkiego, cara Rosji który miał.. zjeść pod nim kiedyś śniadanie. Podobna legenda odnosiła się do nieistniejącego już Dębu Napoleon - pod którym imiennik miał uciąć sobie drzemkę.

Dąb Piotrowy Dąb Piotrowy (Mariusz, GNU, http://commons.wikimedia.or...)
Takie drzewa rosną jednak latami, i aby mogły cieszyć oko potomnych trzeba specjalnych środków by je chronić. Co ciekawe idea pomników przyrody nie jest wcale taka młoda - w Polsce pierwszy raz prawnie wyrażono potrzebę ochrony zabytków przyrody w 1928 roku. Obecnie istnieją specjalne wytyczne, które mówią o tym jakie drzewo może zostać zakwalifikowane jako pomnik przyrody; kryterium jest tu obwód w pierśnicy (czyli na wysokości klatki piersiowej - 1,3 m od ziemi). Dla dębów jest to 300 cm obwodu, ale już np. dla bzu czarnego czy czereśni jest to 100 cm.