AutorWydawca IDB
Iwona D. Bartczak
subskrybuj autora
(subskrybuje: 6 osób)

subskrybuj autora, jeśli chcesz otrzymywać informacje o jego nowych notatkach.

Wpisy:
Notatki 84 (+126/-0)
Komentarze 91 (+61/-0)
RSS RSS
Zarejestruj się

Stara Rzeźnia w Szczecinie

Współczesna - udana! - odsłona

Z przyjemnością - choć czasem i z niepokojem - obserwuję drugie życie wielu przemysłowych budynków z dziewiętnastego wieku i wcześniejszych, które tchnęli w nie nowi właściciele. Nie sztuka bowiem odnowić pałac czy świątynię i dalej użytkować w sposób, do jakiego zostały zbudowane (choć to też sztuka, ale nie w takim sensie, w jakim tu piszę). Sztuką wielką jest natomiast odnowić, zachować charakter i ślady dawnych zastosowań i nadać nową współczesną funkcję, drugie życie.

Znam wiele wspaniałych przykładów, np. Hotel Andel's w dawnej fabryce Poznańskiego w Łodzi, Warsaw Google Campus (cowork) w dawnej fabryce Koneser na warszawskiej Pradze, hotel i restauracja Varia w Działdowie w dawnej zabytkowej gazowni, czy hotel Dana w Szczecinie w dawnej fabryce odzieżowej właśnie Dana, choć tu zachowano tylko zewnętrzne mury i nazwę, jest ich tak wiele i tak różnorodnych, bogatych  w historyjki, że przydałby się osobny tekst na ten temat. Może opowiem tylko taką dygresję. Kiedyś w nocy taksówkarz podwozi mnie pod ten super elegancki, komfortowy, ale z zachowaną, wręcz wyeksponowaną ceglaną i stalową konstrukcją hotel Andel's i pyta: a nie boi się Pani w nim spać? Czuję się nieco zdezorientowana: czego tu się bać? A taksówkarz: wie Pani ile w te ściany wsiąkło krwi, potu i łeż? A teraz ludzie bawią się.  Muszę powiedzieć, że poczułam się nieswojo. Mimo że doszłam do wniosku, że to dobry ciąg dalszy tego budynku, nie urągający pamięci dawnych pracowników, to już nigdy więcej nie nocowałam w Łodzi w tym hotelu, przeniosłam się do Starego Kina na Piotrkowskiej. 

A teraz Szczecin i Stara Rzeźnia.... Kiedy zobaczyłam ten budynek pierwszy raz coś 8 lat temu, przy okazji parady żaglowców, która co kilka lat odbywa się w Szczecinie,  w ogóle nie zwróciłam na niego uwagi, był jednym z wielu zruinowanych budynków, używanych jako magazyny, na Łasztowni, wyspie na Odrze. W styczniu tego roku, gdy byłam w Szczecinie, wstąpiłam na Łasztownię i ..... mnie zamurowało. Brudny walący się barak zamienił się przepiękną oryginalna budowlę. 

Wejście do Starej Rzeźni w Szczecinie Wejście do Starej Rzeźni w Szczecinie (IDB)

Odrestaurowana obora dawnej rzeźni miejskiej, czyli Stara Rzeźnia w Szczecinie Odrestaurowana obora dawnej rzeźni miejskiej, czyli Stara Rzeźnia w Szczecinie (IDB)

Na zdjęciach jest śnieg, ponieważ były robione właśnie w styczniu. Trudno także zrobić je z perspektywy, bo dookoła wyrosły ogrodzenia wokół kolejnych remontowanych budynków na Łasztowni. Stara Rzeźnia, a raczej firma, która kupiła i odnowiła obiekt - polska firma spedycyjna CSL - dała przykład kolejnym inwestorom.

Stara Rzeźnia obecnie pełni rolę centrum kultury, jest to restauracja, kino studyjne, galeria, odbywają się spotkania, konferencje, pokazy. Mieści się tu również siedziba CSL.

Stara Rzeźnia jest jednym z obietów na terenie dawnej rzeźni, pełniła funkcję obory w XIX wieku, a magazynu w czasach współczesnych, użytkowych w ostatnim okresie przez  zakłady rybackie Gryf. 

Sama historia rzeźni miejskiej - wpisująca się w historię miasta - jest nadzwyczaj ciekawa, pokazuje z jakim rozmachem i sensem niemieccy włodarze miasta myśleli o rozwoju Szczcina. Od kiedy pod koniec XIX władze pruskie zdjęły z miasta status twierdzy, zaczął się gwałtownie rozwijać przemysł, przybywało mieszkańców. Mimo że Szczecin został mocno zbombardowany w 1945 roku, do dzisiaj widać założenia miasta, szerokie aleje, ronda, osie łączące najważniejsze punkty historyczne i współczesne miasta, pierzeje secesyjnych kamienic, spójne osiedla willowe. Również w Starej Rzeźni widać zachowany ślad po owego myślenia osiami miasta. Wchodzący głównym wejście widzą tajemniczą linię Hakena. Powiem tylko, że Haken był bardzo zasłużonym burmistrzem tego miasta, który zlecił zaprojektowanie osi kompozycyjnej Wałów Chrobrego, które, oczywiście, tak się wtedy nie nazywały. I zachęcam do poszukania na własną rękę, o co chodzi, choćby po to, aby przekonać się, jak blisko Szczecinowi do... Paryża.

 

Zachowane sklepienie kolebkowe w Starej Rzeźni Zachowane sklepienie kolebkowe w Starej Rzeźni (IDB)

Zachwycają mnie historyczne detale w obecnej Starej Rzeźni. Na zdjęciu wyżej oryginalne sklepienie kolebkowe. Poniżej autentyczna terakota, której zachowane fragmenty zostały pieczołowicie zdjęte z posadzki i wykrozystane w innym miejscu, jako wykończenie murków na różne przedmioty.

Oryginalna terakota ze Starej Rzeźni w Szczecinie Oryginalna terakota ze Starej Rzeźni w Szczecinie (IDB)

Nowe wykorzystanie starej podłogowej terakoty w Rzeźni Miejskiej w Szczecinie Nowe wykorzystanie starej podłogowej terakoty w Rzeźni Miejskiej w Szczecinie (IDB)

Na ostatnim zdjęciu też widać ciekawostkę: okrągłe uchwyty do przywiązywania krów. Mam wielki szacunek dla CSL, a zwłaszcza dla jej właścicielki Laury Hołowacz, że zachowała również tę pamiątkę przeszłości.

Jedna z sal w Starej Rzeźni, ta z zachowana terakotą i uchwytami dla krów. Jedna z sal w Starej Rzeźni, ta z zachowana terakotą i uchwytami dla krów. (IDB)

Podobno - ale tutaj nie wiem czy mnie mój rozmówca nie wkręcił :) - takie zaokrąglone brzegi ścian stosowano również w historycznej oborze, aby zwierzęta nie uszkodziły sobie skóry, z której potem były robione np. rękawiczki dla dam.

Stara Rzeźnia w Szczecinie Stara Rzeźnia w Szczecinie (IDB)

 

Łasztownia dopiero teraz odzyskuje dawne znaczenie i blask. W czasie wojny została zniszczona, "dzieła" dopełnili żołnierze radzieccy trzymający ją do 1947 roku, potem popadła w ruinę. 

Ale odradza się, choć Szczecinowi nie jest łatwo. Nie udało się tak korzystnie przekształcić branży stoczniowej jak w Trójmieście, no i nie stała się przedmieściem Berlina, na co też liczono. Szuka swojej drogi. Może wyznaczą ja takie przedsięwzięcia, jak to które opisałam?

Stara Rzeźnia w Szczecinie Stara Rzeźnia w Szczecinie (IDB)