bywajtu

W tym roku wypada setna rocznica wybuchu I wojny światowej. Z tej okazji tegoroczna edycja Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego odbywa się pod tytułem „Wielki wybuch 1914-1918”. W ramach imprezy podczas dwóch majowych weekendów goście będą mieli możliwość odwiedzenia nieoczywistych miejsc, zazwyczaj niedostępnych. Zwiedzanie będzie bezpłatnie, z przewodnikiem. Przewodnikami są zwykle fascynaci, gospodarze zabytków i eksperci. To dodaje wydarzeniu smaku i kolorytu.

Fort 44 Tonie w Krakowie j. Nowostawska Gyalókay, https://www.flickr.com/phot... CC-BY-SA 2.0 Fort 44 Tonie w Krakowie (j. Nowostawska Gyalókay, https://www.flickr.com/phot... CC-BY-SA 2.0)

Podczas imprezy do zwiedzania zostanie udostępnionych 10 obiektów. Część znajduje się na terenie Krakowa, część na ziemi tarnowskiej i gorlickiej. Warto być mobilnym, a zwiedzanie ułatwiają organizatorzy. W Tarnowie (17-18 maja) i Gorlicach (24-25 maja) pomiędzy atrakcjami kursować będą autobusy. Ja pokusiłem się o subiektywny wybór kilku najbardziej interesujących obiektów.

Zwiedzanie rozpocznę w Krakowie. Od rana czynny będzie hangar lotniczy na terenie lotniska Rakowiec. Wybudowany w 1916 roku obiekt, do dziś pozostaje najlepiej zachowanym hangarem samolotowym z czasów Wielkiej Wojny na terenie kontynentalnej Europy. Hangaru nie zobaczymy na codzień, znajduje się w zamkniętej jednostce wojskowej.

Kolejnym punktem będzie fort 44 Tonie usytuowany na północnych rubieżach Krakowa. Obiekt przechodzi remont (koniec planowany na 2018 rok, z tego powodu jest zamknięty), jest ostoją dzikiej roślinności i zwierzyny. Znacząco wyróżnia się spośród ponad 100 zachowanych budowli obronnych dawnej Twierdzy Kraków. Odegrał niebagatelną rolę, będąc wyśmienicie wyposażonym i nowoczesnym podczas I wojny światowej.

Fort Tonie j. Nowostawska Gyalókay, https://www.flickr.com/phot... CC-BY-SA 2.0 Fort Tonie (j. Nowostawska Gyalókay, https://www.flickr.com/phot... CC-BY-SA 2.0)

Tydzień później zamierzam wybrać się w piękne rejony Gorlic, polskiego zagłębia tolerancji. Mało które miasto w Polsce może pochwalić się takim zróżnicowaniem kulturowo-etnicznym. Niecałe 29 tysięcy mieszkańców dzieli się na siedem wyznań: katolickie (rzymskie i greckie wyznanie), prawosławne, protestanckie (Zielonoświątkowcy, Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa, Adwentyści Dnia Siódmego) oraz Świadkowie Jehowy.

Pałac Długoszów w Siarach P. Hłyń, https://www.flickr.com/phot... CC-BY-SA 2.0 Pałac Długoszów w Siarach (P. Hłyń, https://www.flickr.com/phot... CC-BY-SA 2.0)

Będąc w Gorlicach, zajrzę na chwilę do Muzeum Regionalnego PTTK, gdzie zgromadzono unikatowe pamiątki z okresu I wojny światowej. Oprócz militariów i umundurowania z tego okresu, można zobaczyć osobiste przedmioty żołnierzy. Darmowym transportem przedostanę się do Pałacu Długoszów w Siarach, rezydencji Władysława Długosza, jednego z pierwszych polskich magnatów naftowych. Dalej pojadę na przełęcz Masłowską, na cmentarz wojskowy nr 60. Dusan Jurkovic, słowacki architekt czerpiący z wpływów ludowych, stworzył piękną nekropolię  z drewnianą kapliczką w centrum. Gorlickie obiekty można też podziwiać w inne dni. 

Pałac Długoszów w Siarach P. Hłyń, https://www.flickr.com/phot... CC-BY-SA 2.0 Pałac Długoszów w Siarach (P. Hłyń, https://www.flickr.com/phot... CC-BY-SA 2.0)