bywajtu

Refugium

Najbardziej znaną z włoskich republik kupieckich jest bezwątpienia Wenecja. W przeciwieństwie jednak do innych, nie ma starożytnego rodowodu. Miasto założyli w 421 r. rzymscy uciekinierzy,  szukający na bagnistej lagunie schronienia przed Hunami, którzy w tym czasie właśnie pustoszyli północną Italię.

Wielki Kanał w Wenecja Moroder; http://en.wikipedia.org/wik... Wielki Kanał w Wenecja (Moroder; http://en.wikipedia.org/wik...)

Izolacja

Przez wieki  Wenecja rozwijała się jako skromna, rybacka osada, podległa władzy odległego Cesarza w Konstantynopolu. Jednakże brak połączenia lądowego i odległość od centrów administracyjnych skazywała  mieszkańców na przynajmniej częściową autonomię w obliczu bieżących problemów. W tym celu co najmniej od 568 r. w mieście wybierano radę trybunów, tzw. Tribuni Maiores. Pierwszym dożą Weneckim wg legendy miał być egzarcha Rawenny (723- 727 r.) Paweł,  który został zamordowany podczas ikonoklastycznej wojny domowej.  Kiedy w całej prowincji zapanował chaos, Wenecjanie wybrali własnego przywódcę, Ursusa, pierwszego elekcyjnego ze 117 dożów (z łac. Dux – pol. książę), który pomógł Cesarzowi Leonowi III w stłumieniu buntu i odzyskaniu Rawenny. W zamian Cesarz nadał miastu liczne koncesje, legitymując m.in. tytuł i władzę doży.

Ostoja

Gdy w 751 Longobardowie podbili egzarchat Rawenny, Wenecja ostała się jako samotna placówka Bizantyjska.  Jednakże miasto zasilili liczni uchodźcy z zajętych terenów, stając się motorem jego rozbudowy – zaczęto budowę klasztoru Św. Zachariasza oraz Bazyliki św. Marka. Gdy w 774 r. Frankowie Karola Wielkiego uderzyli na północną Italię, Wenecja jako jedyna zdołała się obronić.

W 828 r. do miasta przywieziono relikwie św. Marka Apostoła, umieszczając je – w raz z siedzibą patriarchy w nowej bazylice. Wraz z prestiżem miasta wzrosła także jego autonomia, mimo wciąż deklarowanej podległości Bizancjum.

Na morze!

Wkrótce rozprawiono się z piratami, i Wenecja stała się główną siłą morską i handlową nad Adriatykiem, odgrywając także coraz większą rolę w handlu z Bizancjum i światem arabskim. Gdy w II połowie XI w. Normanowie rozpoczęli swoją kampanię przeciw Bizancjum, Wenecja stanowiła już prawdziwą potęgę morską. Dzięki jej pomocy cesarz Aleksy Komnen zdołał w 1081 r. odeprzeć najazd Roberta Gusicarda, nadając w zamian miastu wolność i szereg przywilejów handlowych na terenie cesarstwa. Otworzyły one Wenecji drogę do prawdziwego bogactwa i w pozwoliły krótkim czasie na zdominowanie handlu w Cesarstwie.

Krucjaty

W 1095 r. rozpoczęła się epoka krucjat. Wenecja nie ominęła szansy i aktywnie włączyła się w ruch krucjatowy, świadcząc usługi logistyczne (transport morski), militarne (najemnicy) oraz bankierskie. W zamian za udzieloną pomoc, bez której I krucjata z pewnością zakończyła by się totalną klęską, przywódcy wyprawy nadali Wenecjanom zwolnienia z ceł i podatków, autonomię sądową oraz prawo posiadania własnej dzielnicy w każdym dużym mieście chrześcijańskiego Lewantu. Wenecjanie wykorzystali tę szansę, pomnażając swoje bogactwo i wpływy do tego stopnia, że w 1204 r. zdołali przekierować IV krucjatę na Konstantynopol, chrześcijańskimi rękami realizując swoją politykę. Ich flota dysponowała w tym czasie ponad 3 300 okrętów i 36 000 marynarzami.

Nowy wróg

Złamanie potęgi Bizancjum przez weneckie działania polityczne i gospodarcze umożliwiło Turkom  podbicie słabego cesarstwa. Gdy w 1453 r. padł Konstantynopol , posiadłości Weneckie znalazły się na pierwszej linii frontu z nowym, bezwzględnym wrogiem – Turkami Osmańskimi. W ostatnich latach Bizancjum Wenecja zaanektowała wiele dawnych terytoriów cesarskich, w tym Kretę i Cypr, które teraz znalazły się w zagrożeniu. Turcy konsekwentnie zajmowali wyspa za wyspą, dokonując na Cyprze rzezi łacińsko-greckich mieszkańców i obdzierając Weneckiego namiestnika żywcem ze skóry.  Wkrótce zagrozili też dotarli do wybrzeży Adriatyku, likwidując większość zamorskich terenów republiki.

Zmierzch

Odkrycie ameryki w  1492 r. oraz otwarcie drogi morskiej do Indii przez Portugalczyków złamało monopol Wenecki na towary orientalne, łamiąc podstawę gospodarczą republiki. Jednocześnie kolejne fale czarnej śmierci, które począwszy od połowy XIV w. co jakiś czas dziesiątkowały ludność miasta.  Osłabiona republika nie miała sił przeciwstawić się nasilającej na przełomie XV i XVI  ingerencji Francji i Hiszpanii w politykę włoską, co podkopało Wenecką pozycję na arenie międzynarodowej.  Do końca XVIII w., kiedy Napoleon Bonaparte zaanektował republikę, Wenecja stanowiła jednakże jedno z największych centrów handlu produktami spożywczymi oraz znaczące centrum produkcji rzemieślniczej.

Po wiekach świetności pozostał jednak czar Wenecji, cieszącej się opinią miasta eleganckiego i wytwornego, znaczącego centrum kulturalnego zachodniej cywilizacji.

Bazylika św. Marka w Wenecji Radomil; http://pl.wikipedia.org/wik... Bazylika św. Marka w Wenecji (Radomil; http://pl.wikipedia.org/wik...)