bywajtu

Widok na Rocca Albornoziana, Spoleto BetacommandBot; http://en.wikipedia.org/wik... Widok na Rocca Albornoziana, Spoleto (BetacommandBot; http://en.wikipedia.org/wik...)

Umbrowie

Chociaż okres potęgi Spoleto jest powszechnie kojarzony ze średniowieczem, to dni jego największej chwały widziała starożytność. Panująca nad szeroką doliną skała, która później została zwieńczona zamkiem Rocca Albornoziana, mieściła warownię ludu Umbrów. Twierdza ta powstała jeszcze w XI w. p.n.e., niedługo po upadku Troi a wieki przed założeniem Rzymu, i była jedną z głównych siedzib politycznych i ekonomicznych Umbrii. Widoczne jeszcze dzisiaj cyklopie mury twierdzy,  w 241 r. p.n.e. zmieniły właściciela, kiedy Rzymianie wprowadzili swój garnizon, tworząc kolonię Spoletium. Dwadzieścia lat później (w 220 r. p.n.e.) cenzor Gajusz Flaminiusz przeprowadził tędy odnogę Via Flaminia, traktu łączącego Rzym z Ariminium (obecnie Rimini), który stał się podstawą ekonomicznego rozwoju miasta.

Hannibal u bram

O potędze fortyfikacji Spoletium może świadczyć fakt, ze w 217 r. p.n.e. miasto zdołało się odeprzeć  szturm wojsk Hannibala, które spustoszyły wówczas Italię. Wódz Kartaginy próbował osłabić Rzym niszcząc jego sojuszników, Spoletium zaś brało czynny udział w wojnach punickich po stronie Republiki.

Miasto ucierpiało dużo bardziej podczas Rzymskiej wojny domowej w 87 r. p.n.e., prowadzonej przez stronnictwa Sulli i Gajusza Mariusza. Ostatecznie zrujnowane Spoletium zostało zaanektowane przez Sullę w 82 r. p.n.e. na zasadzie municypium.

Życiodajny szlak

W czasach cesarstwa miasto zaczęło rozkwitać w oparciu o korzystne położenie na szlaku wiodącym przez Apeniny. Słynne stały się jego wina, wychwalane przez poetów takich jak Marcjalis.

Rzymski amfiteatr w Spoleto, jak nowy Odoacre; http://en.wikipedia.org/wik... Rzymski amfiteatr w Spoleto, jak nowy (Odoacre; http://en.wikipedia.org/wik...)

Księstwo

W IV w. n.e. zaczął tutaj rezydować biskup, o którym pierwsza zmianka pojawia się w 354 r. w liście  od papieża Liberiusa do biskupa Caecilianusa.  Wkrótce jednak cesarstwo upadło a nad sennym prowincjonalnym miasteczkiem zawisły ciemne chmury. W I poł. VI w. Italia stała się polem walki między Bizancjum a Gotami, tzw. Wojen Gockich. Strategicznie położone Spoletium przechodziło z rąk do rąk, aż w 545 r. król gotów Totila burzy umocnienienia. W 570 r. zajmują je Longobardowie, zakładając w nim stolicę niezależnego księstwa, które w 774 r. wchodzi w skład państwa Franków przemianowanego wkrótce na Święte Cesarstwo Rzymskie.    

Testament

Księstwo angażowało się militarnie i politycznie w lokalne konflikty feudalne a także w wyprawy przeciw najeżdżającym południowe Włochy saracenom. W okresie konfliktu cezaro- papieskiego, Matylda z Toskanii (zm. 1115 r.) zapisała księstwo w testamencie papiestwu, odłączając je od cesarskiej strefy wpływów. Wkrótce jednak, podobnie jak w całych XII- wiecznych Włoszech, zaczęły w nim narastać nastroje niepodległościowe, doprowadzając do uniezależnienia od papieża.

Zemsta Rudobrodego

Jednakże karna ekspedycja cesarza Fryderyka Barbarossy do zbuntowanej Italii pogrążyła także Spoleto, w 1155 r. miasto zostaje zdobyte i zniszczone. Osłabione pogromem na początku XIII w. zostaje zajęte przez wojska papieża Grzegorza IX.

Wojowniczy kardynał

Gdy w XIV w. papieże popadli w tzw. niewolę Awiniońską (1309 -1378), pozbawione protekcji Spoleto stało się polem walki między Gwelfami a Ghibellinami. Dopiero  w 1354 r. kardynał Albornoz przywrócił je do Państwa Papieskiego, a na górze będącej niegdyś twierdzą Umbrów rozpoczął budowę zamku Rocca Albornoziana. Wkrótce zasiadł tam papieski gubernator miasta, pilnując porządku i interesów w jednym z głównych ośrodków miejskich państwa.

Renesans

W czasach renesansu Spoleto zmieniło się w postępowe centrum kulturalne, z Akademią Spoletiną na czele. Dla miasta były to czasy splendoru ale i dekadencji. O jego znaczeniu świadczy fakt, że papieże Urban VIII i Pio IX byli wpierw biskupami i arcybiskupami Spoleto, a w 1499 r. słynna Lukrecja Borgia otrzymała od swojego ojca-papieża tytuł księżnej Spoleto aby podnieść jej atrakcyjność dynastyczną.

Zjednoczenie

Miasto z wyłączeniem kilkuletniego epizodu dominacji Napoleońskiej było częścią Patrymonium Sancti Petri aż do 1860 r., kiedy po krótkiej obronie zostało zdobyte i przyłączone do powstającego Królestwa Italii.  Dziś to istna kopalnia zabytków, od epoki brązu po współczesność.

   Katedra Santa Maria della Assunta w Spoleto Adonovan0; http://en.wikipedia.org/wik... Katedra Santa Maria della Assunta w Spoleto (Adonovan0; http://en.wikipedia.org/wik...)