bywajtu

Udo Schröter, CC BY-SA 2.0, https://www.flickr.com/phot... (Udo Schröter, CC BY-SA 2.0, https://www.flickr.com/phot...)

Tarcza

Parma na świecie kojarzy się przede wszystkim z gatunkiem długo dojrzewającej szynki, chociaż o samym mieście można powiedzieć, że ono samo również jest długo sezonowane. Najstarsze ślady zamieszkania wzgórza sięgają połowy II millenium p.n.e., kiedy znajdowała się tutaj osada kultury Terramare. Pozostawiła po sobie cmentarze na terenie Piazza Duomo i Piazza Della Macina. Około 800 r. miasto na nowo założyli Etruskowie, nadając mu współczesną nazwę, która w ich języku oznaczała „tarczę”.

Słynne baptysterium parmeńskie z 1270 r. Helix84; http://it.wikipedia.org/wik... Słynne baptysterium parmeńskie z 1270 r. (Helix84; http://it.wikipedia.org/wik...)

Kolonia

W 183 r. powstaje tutaj kolonia rzymska, założona równocześnie z kolonią w Modenie przez 2000 rzymskich rodzin. Miasto wyposażono w podstawowe obiekty, w tym forum – obecnie Piazza Garibaldi. Dla Republiki Parma miała wyjątkowe znaczenie, tutaj stykały się łącząca Arretium z Placentią Via Aemilia oraz wiodąca na północ od doliny Padu Via Claudia. Podczas wojny domowej, w 44 p.n.e. r. została zupełnie zniszczona ale zwycięski Oktawian August nakazał jej odbudowę a za wierność domowi cesarskiemu otrzymała honorowy tytuł „Julii”.

Barbarzyńcy

Seria nieszczęść spadła na spokojne miasto u progu średniowiecza. Miasto zostało bezwzględnie splądrowane przez Hunów Attyli, barbarzyńsko eksploatowane przez popleczników Odoakra a podczas wojen gockich zupełnie zniszczone przez króla Gotów – Totilę.

Chryzopolis

Po zwycięstwie bizantyjskim w poł. VI w. umieszczono tutaj skarbiec Egzarchatu Rawenny, przemianowując Parmę na Chryzopolis – złote miasto. Zaraz jednak nastąpił kolejny najazd barbarzyńców i Parma, podobnie jak większość Italii w 569 r. wpadła w ręce Longobardów.

Via Francigena

Po podboju królestwa Longobardów w 774 r. przez Karola Wielkiego stała się siedzibą hrabstwa, miastem zaś zarządzał biskup. Rozpoczął się ponowny rozwój Parmy, tym razem w oparciu o położenie na Via Francigena, głównym trakcie łączącym Italię z Francją. Nasilający się ruch pielgrzymkowy i handlowy umożliwił powstawanie karczm, ale także szpitali i nowych zamków w okolicy.

Torre civica, nie istniejąca już 130 metrowa wieża z 1606 r. Była najwyższym budynkiem w całych Włoszech aż do XIX w. Gab.pr; http://it.wikipedia.org/wik... Torre civica, nie istniejąca już 130 metrowa wieża z 1606 r. Była najwyższym budynkiem w całych Włoszech aż do XIX w. (Gab.pr; http://it.wikipedia.org/wik...)

Komuna

Komuna Parmeńska uzyskała niezależność w 1140 r. , rządzona przez kadencyjnych konsulów. Po pokoju w Konstancji w 1183 r., potwierdzającym wolność komun włoskich, nasiliły się walki z pobliską Cremoną i Piacenzą o kontrolę szlaku handlowego wiodącego wzdłuż Padu.   

W czasie walk między cesarzami niemieckimi a papieżami Parma stała najczęściej po stronie cesarzy, a dwóch jej biskupów stało się antypapieżami – Cadalo (fundator katedry) jako Honoriusz II, i Guibert jako Clement III. Jednakże w 1248 r. władzę mieście ostatecznie przejęły propapieski rodziny.

Feudalizm

W 1341 r. wpadła pod kontrolę Mediolanu,  tylko na chwilę w latach 1404-1409 odzyskując  niepodległość za panowania rodziny Terzich. Sforza zdołał jednak przywrócić swoją władzę, wykorzystując skoligacone rodziny Pallavacino, Rossi, Sanvitale i Da Corveggio. Od tej pory datuje się nasilenie feudalizmu, nowe zamki i wieże zaczęły wyrastać w około miasta, a wkrótce przekształciły się zupełnie niezależna państewka rodowe. Niektóre z nich zdołały zachować niepodległość do XIX w.

Farnese

Na przełomie XV i XVI w. Parma stała się areną wojen włoskich, ze słynną bitwą pod Fornovo. W 1500 r. miasto zdobyli Francuzi i dopiero w 1521 r. udało się ich wygnać, jednakże na ich miejsce przyszły wojska papieskie. W 1545 r. papież Paweł III z rodu Farnese wydzielił Parmę i Piacenzę jako osobne księstwo i oddał swojemu synowi Pierowi Luigiemu Farnese. Mimo to miasto zachowało wiele autonomii, w 1594 r. uchwalono konstytucję, reanimowano uniwersytet i założono szkołę dla szlachty. Jednocześnie trwał proces scalania rozdrobnionych włości i egzekucji na zbuntowanych feudałach.

Ród Farnese władał księstwem aż do 1731 r., kiedy Antonio zmarł bez dziedzica, księstwo przeszło na Don Carlosa, piętnastoletniego syna Filipa V Hiszpańskiego. Don Carlos jako Karol I, książę Parmy i Piacenzy, podbił Neapol i Sycylię, i ustanowił się królem 3 lipca 1735 r. , zostawiając księstwo bratu Filipowi Bourbonowi.

Splendor

W 1734 r. wszystkie kolekcje sztuki z Parmy zostały przewiezione na Neapolitański dwór Karola I. Gdy w 1748 r. podpisano traktat w Aachen, Parma znalazła się ponownie pod francuskim wpływem. O dziwo, przyniosło to jednak miastu gwałtowny rozwój i pozycję jednego z najnowocześniejszych państw świata. Szczególnie modernizacji Parmy zasłużył się premier Guillame de Tillot, który dał podstawy do rozwoju przemysłu i walczył z uprzywilejowaniem kościoła. Rozpoczął się okres wyjątkowego splendoru miasta, założono muzeum archeologiczne, ogród botaniczny, galerię obrazów. Wtedy też powstała Biblioteka Palatina.

Plebiscyt

Po zawierusze Napoleońskiej miasto dostało się w ręce habsburskiej księżnej Marii Luizy, której rządy sprzyjały dalszemu rozwojowi. Po śmierci księżnej w 1847 miasto powróciło na krótko do Bourbonów, jednakże 15 września 1859 r. ogłoszono odsunięcie dynastii od władzy a plebiscyt 1860 r. zdecydował o przyłączeniu miasta do jednoczących się Włoch.

Lo scalone imperiale czyli schody imperialne, wejście do Pallazzo della Pilotta, w którym znajduje się Biblioteka Palatina. Gab.pr; http://it.wikipedia.org/wik... Lo scalone imperiale czyli schody imperialne, wejście do Pallazzo della Pilotta, w którym znajduje się Biblioteka Palatina. (Gab.pr; http://it.wikipedia.org/wik...)