bywajtu

Sanktuarium łowców

Urokliwa zatoka, osłonięta od morza skałami, przyciągała ludzi od zamierzchłej przeszłości. Świadczą o tym niesamowite malowidła sprzed 30 000 lat, odkryte w podwodnej jaskini Cosquer a także  archeologiczne pozostałości osady neolitycznej z 6000 p.n.e. 

Marseille - Le Vieux Port © joseph_hilfiger - Fotolia.com Marseille - Le Vieux Port (© joseph_hilfiger - Fotolia.com)

Duch Fokaji

Około 600 r. p.n.e. przybyli tutaj koloniści z Fokai,  opierając swój byt na handlu winem, wieprzowiną, rybami, ziołami, koralami i korkiem z zamieszkującymi w głębi lądu Celtami.  Gdy w 536 r. p.n.e. rodzima Fokaja została zniszczona przez Persów, Masalię (tak w starożytności nazywano Marsylię) zasilił tłum uciekinierów. Ustanowiono ustrój republiki arystokratycznej ze Zgromadzeniem 600 najbogatszych obywateli a wielkie świątynie Apolla i Artemidy nadawały miastu typowo grecki charakter.

Handel

 W IV w. p.n.e. miasto  pełniło już rolę  jednego z głównych ośrodków handlowych Morza Śródziemnego , zaczęto bić własne monety – w tym drachmę, która jest znajdowana na terenie całej Ligurii a kupcy  założyli w oparciu o Rodan i Durance szlaki handlowe wiodące na tereny dzisiejszej Szwajcarii i Burgundii. Niektóre z nich docierały aż na wybrzeża Bałtyku, pozostając  obok bursztynowego szlaku główną drogą wymiany z Barbaricum.

W tym też czasie w Masalii działał słynny Pyteasz, żeglarz i astronom, który odkrył związek pływów z księżycem oraz odbył pionierską wyprawę na Morze Północne.

Fort Saint Jean strzegący Marsylskiego portu. Rvalette; http://en.wikipedia.org/wik... Fort Saint Jean strzegący Marsylskiego portu. (Rvalette; http://en.wikipedia.org/wik...)

Sojusznik

Rosnące bogactwo i znaczenie miasta ściągnęło uwagę wrogiej Kartaginy, Etrusków jak i co ambitniejszych wodzów celtyckich. Szukając wsparcia Masalia  weszła w sojusz z Rzymem. Współpraca miała charakter militarny jak i handlowy - za pośrednictwem Marsylii Galowie kupowali italskie wino, produkty luksusowe i codziennego użytku, w zamian zasilając Rzym w niewolników.  W 49 r. p.n.e. miasto pechowo poparło Pompejusza w wojnie domowej, przez co zostało zdobyte przez Cezara i utraciło niepodległość a jego flota została skonfiskowana. 

Zwyczaje

Jednakże nawet w czasach rzymskich miastem rządziło 600 osobowe zgromadzenie, z kolegium 15 wybitnych senatorów na czele. Zdołało także zachować pewne lokalne prawa i zwyczaje, jak na przykład zakaz picia wina przez kobiety czy zgoda na asystę podczas aktu samobójstwa. 

Kobieta- apostoł 

Wkrótce pojawili się tam pierwsi chrześcijanie i już od I w. n.e. działało tutaj biskupstwo.  Co ciekawe, lokalna tradycja przypisuje ewangelizację Masalii Marii Magdalenie i jej bratu Łazarzowi, wskrzeszonemu swego czasu przez Jezusa Chrystusa.  

Enklawa antyku

Dzięki potężnym murom miasto nie odczuło upadku Rzymu ani germańskich,  aż do VIII w. zachowując  wolny status. Kontynuowano antyczne sposoby życia, podtrzymując rzymskie urzędy i infrastrukturę. Dzięki temu w VI w. Marsylia przeżywała ponownie Złotą Erę, miasto pełniło rolę potężnego  ośrodka handlowego i chrześcijańskiego centrum intelektualnego, skupiając takie sławy epoki jak Jan Kassian, Salvian i Sidnonius Apollinaris.

Uderzenie Młota

W 739 r. Karol Młot zdobył, złupił i podporządkował sobie miasto.  Wkrótce nastąpiły  napady Saracenów i Bizantyjczyków, nie pozwalające Marsylii na odbudowę aż do X w., kiedy wspierana przez hrabiów Prowansji stanęła ponownie na nogi. W XII w. stała się znowu republiką, jednakże podjęta w 1262 r. próba zrzucenia władzy Andegawenów zakończyła się rzezią.

Miasto obfituje w historyczną architekturę, tu widać bazylikę Notre Dam de la Garde oraz opactwo Św. Wiktora. Massalim; http://en.wikipedia.org/wik... Miasto obfituje w historyczną architekturę, tu widać bazylikę Notre Dam de la Garde oraz opactwo Św. Wiktora. (Massalim; http://en.wikipedia.org/wik...)

Cena

W 1348 r. miasto, chyba jako pierwsze na Francuskiej ziemi, padło ofiarą epidemii Czarnej Śmierci, która w tym gwarnym porcie regularnie zbierała żniwo. Z 25 000 mieszkańców zmarło ponad 15 000, co i tak nie oddaje horroru ostatniej epidemii, która wybuchła w 1720 r. i zabrała ponad 100 000 osób.

Marsylianka

Mimo plag Marsylia rozwijała się jako główny port śródziemnomorski Francji. Szczególną rolę odegrał książe Anjou i król Sycylii – Rene d’Anjou, który rozbudował port, umocnił fortyfikację i nadał miastu wiele przywilejów.  W 1482 r. miasto  włączono do zjednoczonej Francji, chociaż już wkrótce zyskało miano buntowniczej. Potwierdziło tę sławę podczas Rewolucji Francuskiej, którą otwarcie poparło a nawet wysłało oddział ochotników do Paryża. Wędrując przez kraj, śpiewali oni pieśń, która stała się później hymnem Republiki – Marsyliankę.

hrabia Monte Christo

Na początku XVI w. na wyspie If rozbił się statek wiozący nosorożca w darze od króla Portugalii dla Papieża. Zaciekawiony zwierzęciem król francuski Franciszek I przybył na wyspę i pozostawił zamek, owiane złą sławą więzienie książkowego hrabiego Monte Christo – Chateau d’If.

Pieds noirs

W XIX w. miasto zaczęło rozwijać się przemysłowo, nowe podboje kolonialne – zwłaszcza Algierii i otwarcie w 1869 r. kanału Sueskiego zagwarantowały mu jego przewodnią rolę jako francuskiego okna na świat.  Tutaj też po 1962, kiedy Algieria odzyskała niepodległość, wielu francuskich kolonistów zakończyło swoją drogę, osiedlając się w dzielnicy afrykańskiej.

Chateau d'If - twierdza więzienie, gdzie bohater powieści Aleksandra Dumasa "hrabia Monte Christo" spędził swoją młodość zawistnie wrobiony przez przyjaciela. Palamède; http://en.wikipedia.org/wik... Chateau d'If - twierdza więzienie, gdzie bohater powieści Aleksandra Dumasa "hrabia Monte Christo" spędził swoją młodość zawistnie wrobiony przez przyjaciela. (Palamède; http://en.wikipedia.org/wik...)