bywajtu

Niegdyś jedno z największych miast Europy. W XI wieku liczyło aż 10 tysięcy mieszkańców, a w jego porcie mogło stać jednocześnie 300 statków. Legendarna Wineta-Jomsborg. Legendarna, gdyż nie wiemy wiele o latach jej świetności. Rozbieżności dotyczą nawet jej nazwy. Zachowały się jednak zapiski kronikarzy mówiące o jej istnieniu i wielkości. Również współczesne odkrycia archeologów potwierdzają, że był tu ważny ośrodek handlowy i rzemieślniczy zamieszkiwany głównie przez pomorskich Słowian i Wikingów. Prawdopodobnie w Wolinie mieli swoje kantory też kupcy z Bizancjum. 

W wieku X miasto i w ogóle plemię Wolinian próbował podporządkować sobie książę Mieszko. Podróżnik i kronikarz Ibrahim ibn Jakub pisał o Wolinianach: "Wojują oni z Mieszkiem, a ich siła bojowa jest wielka. Nie mają króla i nie dają się prowadzić jednemu władcy, a sprawującymi władzę wśród nich są ich starsi". Podobnie jak inne zachodnie plemiona słowiańskie, np. połabscy Ranowie i Wieletowie, Wolinianie długo opierali się chrystianizacji i przyjęciu reguł tworzącej się feudalnej Europy. Zachowywali stary ustrój i religię pogańską. W sferze polskich wpływów miasto znalazło się znów za czasów Bolesława Krzywoustego. Ale i wtedy była to zależność raczej luźna i niezbyt długa. Nie tylko jednak z Piastami walczyli Wolinianie, o miasto zabiegali również Duńczycy. Duński król, Magnus Dobry, zniszczył je w 1043 roku do tego stopnia, że nie odzyskało już nigdy wcześniejszego blasku i potęgi. Potem jeszcze kilkakrotnie dochodziło do duńskich ataków. Wolin powoli przestawał być liczącym się ośrodkiem. Biskupstwo ustanowione w Wolinie w 1140 roku przeniesiono pół wieku później do Kamienia Pomorskiego, a rolę głównego portu w tym regionie zaczął odgrywać Szczecin.  

Dzisiejszy Wolin w żaden sposób nie przypomina dawnego. Ten dawny wyłania się jednak z wykopalisk archeologicznych, jakie prowadzone są tu od XIX wieku. W Wolinie znaleziono m.in. figurki ksztaltem przypominające opisany przez kronikarza Saxo Gramatyka posąg Świętowita z Arkony. 

Miasteczko jest pięknie położone, z kilkoma zabytkami i z charakterystycznym blokowiskiem na nabrzeżu Dziwny. W czasie ostatniej wojny prawie doszczętnie zostało zniszczone. Dopiero całkiem niedawno przywrócono wygląd górującej nad okolicą kolegiacie św. Mikołaja, kościołowi pochodzącemu ze średniowiecza, lecz potem wielokrotnie przebudowywanemu. Jeszcze w latach 80-tych, co pamiętam z pierwszej mojej wyprawy na wyspę Wolin, jego szczątki straszyły tablicą "ruina trwała, wstęp wzbroniony". Podobnie jednak jak w wielu innych polskich miastach również w Wolinie w ciągu ostatnich 2 dekad coś się ruszyło. Nie tylko odbudowano kolegiatę, ale też urządzono po drugiej stronie Dziwny "Centrum Słowian i Wikingów Wolin-Jomsborg-Wineta" ze skansenem zrekonstruowanych średniowiecznych domostw. W nim odbywa się każdego roku słynny Festiwal Słowian i Wikingów. Wolin to już nie senne, nieco zaniedbane miasteczko, lecz sympatyczne i ciekawe miejsce na wakacyjny pobyt. Zwłaszcza podczas Festiwalu, gdy odżywa jego legenda.

• Widok z drugiego brzegu Dziwny pinot Widok z drugiego brzegu Dziwny (pinot)
• Panorama mista z widocznym skansenem i osadą festiwalową pinot Panorama mista z widocznym skansenem i osadą festiwalową (pinot)
• Kolegiata św. Mikołaja pinot Kolegiata św. Mikołaja (pinot)
• Osada Słowian i Wikingów pinot Osada Słowian i Wikingów (pinot)
• Rzeźba nawiazująca do znalezionych figurek Świętowita pinot Rzeźba nawiazująca do znalezionych figurek Świętowita (pinot)
• Wzgórze wisielców, na którym natrafiono na liczne groby kurhanowe z wczesnego średniowiecza. pinot Wzgórze wisielców, na którym natrafiono na liczne groby kurhanowe z wczesnego średniowiecza. (pinot)
• Wolińska plaża. pinot Wolińska plaża. (pinot)