bywajtu

Rekomendacji Stefana Batorego wystawionej w 1584 roku dla Willema van den Blocke Gdańsk zawdzięcza wiele swoich dzieł architektonicznych, rzeźbiarskich i malarskich. Bez niej bowiem Willem jako anabaptysta (mennonita?) nie mógłby wykonywać w mieście zawodu rzeźbiarza. A tak nie tylko pozostawił po sobie kilka zachwycających do dziś prac, ale też założył rodzinę, w której na świat przyszli między innymi Abraham i Izaak, równie wybitni i zasłużeni dla Gdańska twórcy. Izaak jest autorem obrazów na stropie Wielkiej Sali Rady w ratuszu Głównego Miasta (o nich pisałem niedawno w notatce Wielka Sala Rady w gdańskim Ratuszu ), ale nie tylko, w samym Ratuszu możemy jeszcze obejrzeć jego trzy duże obrazy namalowane niegdyś dla sali Kasy Miejskiej. Są to obrazy z cyklu opowieści biblijnych, dwa opowiadają o Potopie i Arce Noego, trzeci zaś o Wieży Babel.

 

Na pierwszym z nich widzimy po lewej stronie grupkę kobiet i mężczyzn frywolnie biesiadujących przy winie wśród bujnej roślinności. Zabawa trwa, lecz na twarzach biesiadników dużej radości nie widać, na niektórych z nich rysuje się już niepokój wywołany niejasnym przeczuciem zbliżającej się katastrofy. To ostatnie chwile przed Potopem. Po prawej stronie obrazu z kolei artysta pokazał modlącego się Noego i zwierzęta wchodzące do gotowej już Arki. 

 

 

 

 

Podobny układ kompozycyjny oparty na przeciwstawieniu mamy też na drugim obrazie. Po lewej stronie widzimy szamoczących się, przerażonych ludzi w czasie potopu. Wielu zabiera już woda, na nic ich rozpaczliwe krzyki. Po prawej zaś uratowanego Noego, który wraz z rodziną składa nakazaną ofiarę. W oddali widać górę Ararat z Arką na jej szczycie oraz miasto, z którego wznosi się do nieba łuk tęczy symbolizujący przymierze z Bogiem. 

 

 

 

 

 

Obrazy zostały pierwotnie umieszczone w sali, gdzie urzędowała tzw. kamlaria zarządzająca między innymi finansami miasta. Do niej trafiały podatki, czynsze i inne opłaty za wydawane przez Radę pozwolenia na prowadzenie różnych działalności w mieście. Środki te przeznaczane były na utrzymanie miejskich instytucji, pensje urzędników, remonty itp. Miejsce to było zatem czymś w rodzaju urzędu skarbowego i wydziału finansowego zarazem. Dlaczego znalazły się w nim obrazy o tematyce biblijnej? Podobnie jak w przypadku dzieł w Sali Czerwonej nie tylko miały ozdabiać salę, ale przede wszystkim pouczać i przestrzegać. Nieprzypadkowo zostało tu z jednej strony uwypuklone nadmierne uleganie przyjemnościom prowadzące do katastrofy, a z drugiej podkreślenie pobożności Noego, która go uratowała. To zachęta dla obywateli miasta, by żyli zgodnie z przykazaniami, a bogactwa nie przeznaczali na zbytki i zabawę. 

 

Popatrzmy jeszcze na trzeci obraz zatytułowany "Rozejście się narodów" odnoszący się do opowieści o Wieży Babel. I w tym wypadku chodzi o przestrogę. Pycha, zrównanie się z Bogiem, doprowadza do zguby i utraty jedności. Jedności tak ważnej w przypadku miasta zamieszkiwanego przez obywateli należących do wielu narodów.