bywajtu

 

Rynek (i całe stare miasto) położony jest na wyspie w rozwidleniu Narwi. Odnogi rzeki zostały przekształcone w kanały. Z tego powodu Pułtusk określany jest nieraz mianem "Wenecji Mazowsza", ale jest w tym jednak dużo przesady. Kanały są trzy. Owszem, pływają po nich "gondole", ale na tym jakiekolwiek podobieństwo do Wenecji się kończy. Tak czy owak na pewno położenie rynku między Narwią i kanałami jest kolejnym jego walorem. 

 

W ogóle za Pułtuskiem wszystko przemawia: uroda starego miasta, malownicze położenie, wartościowe zabytki, bogata historia oraz niewielka odległość od Warszawy, zaledwie 60 km. To mogłaby być perła Mazowsza. Pułtusk należy do najstarszych naszych miast. Prawa miejskie otrzymał w XIII wieku, ale oczywiście wcześniej istniała tu już osada. Jak wiele innych miast na Mazowszu był często najeżdżany przez Prusów i Litwinów, między innymi został doszczętnie spalony w 1368 roku przez Kiejstuta. Nic dziwnego zatem, że stosunkowo wcześnie został otoczony murami obronnymi (jako trzecie na Mazowszu miasto po Płocku i Warszawie). Z tych murów jednak do dziś prawie nic nie przetrwało, zostały rozebrane w XIX wieku. Od XIII wieku Pułtusk należał do biskupów płockich. To oni zbudowali tu w XIV wieku zamek, który stał się ich rezydencją, a potem również okazałą bazylikę kolegiacką Zwiastowania NMP.

 

 

W XVI wieku powstało w Płońsku słynne kolegium jezuickie, w którym wykładali między innymi Piotr Skarga, Andrzej Bobola i Jakub Wujek. Co ciekawe przy kolegium działał pierwszy w Polsce publiczny teatr. Ale swoje bogactwo Pułtusk zawdzięczał handlowi, zwłaszcza zbożem, które spławiane było Narwią i dalej Wisłą do Gdańska. To może tłumaczyć powstanie tak dużego rynku w mieście. Jędrzej Święcicki w dziele wydanym w 1634 roku "Topografia, czyli opis Mazowsza" pisał: "Mieszczanie utrzymują stosunki handlowe i przyjaznej gościnności z Gdańszczanami, z czego im z dnia na dzień rośnie majątek".

 

 

Rynek najlepiej zobaczyć z 30-metrowej wieży ratuszowej albo z wieży zamkowej, tyle że zamkowa nie jest dostępna dla indywidualnych turystów. Zamek, czyli dawna rezydencja biskupów płockich, należy dziś do Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", które prowadzi w nim hotel "Dom Polonii". Z kolei w wieży ratuszowej urządzono Muzeum Regionalne. Jeśli będziecie w Pułtusku, to koniecznie je odwiedźcie. W Muzeum zgromadzono wiele pamiątek z historii miasta, przede wszystkim są tu eksponaty pochodzące z wykopalisk archeologicznych na terenie miasta. W Muzeum zobaczycie też odłamki meteorytu, jaki spadł na miasto w 1868 roku. Wieża sama jest ciekawym zabytkiem. Zbudowana na planie kwadratu w XV wieku, potem powiększona o cztery kondygnacje w kształcie ośmiokątu. Szczęście, że przetrwała wszystkie wojny, jakie się przetoczyły przez Pułtusk, i pożary, jakie często trawiły miasto.