7 osób
Widoczność: wszyscy
Publikować mogą: wszyscy
Moderacja: tylko niezaufani
Tajemnice cegieł piekarni Teodora Reicherta - część druga.
Warszawskie cegły.
Warszawa, Praga Południe, Grochów.
W tej części zaprezentuję tajemnice cegieł piekarni Teodora Reicherta.
Nie będzie nic o formie architektonicznej, o ciekawych elementach które można znaleźć na ścianach budynku - będzie tylko o cegłach.
Pierwotnie do budowy użyto dwóch rodzajów cegieł (być może jest to jakaś wskazówka odnośnie rozbieżności w datowaniu powstania piekarni).
Część produkcyjna zbudowana została z cegieł z radzymińskiej cegielni Marjanów S.K.
Poniżej zaznaczyłem część produkcyjną. W dalszej części notki prezentuję kolejne fragmenty zabudowy zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Kolejne cztery zdjęcia prezentują wschodnią ścianę (ul. Wiatraczna) części produkcyjnej.
(Wisien4464)
(Wisien4464)
(Wisien4464)
(Wisien4464)
Poniżej zaznaczona część mieszkalna do budowy której użyto cegieł bezmarkowych.
Widok wschodniej strony części mieszkalnej w stronę ul. Grochowskiej (ul. Wiatraczna).
(Wisien4464)
Rynna oddzielająca część produkcyjną (prawa strona) od części mieszkalnej (lewa strona).
(Wisien4464)
Widoczne ubytki w licu wschodniej ściany części mieszkalnej. Do zamurowania okien użyto cegieł nie odbiegających wyglądem od reszty ściany.
(Wisien4464)
Widok z Ronda Wiatraczna (narożnik ulic Grochowskiej i Wiatracznej).
(Wisien4464)
Widok jakich w Warszawie nie brakuje. Tu był balkon. Okno balkonowe zostało częściowo zamurowane. Większość użytych do tego cegieł nie wyróżnia się niczym szczególnym.
(Wisien4464)
Większość, ale nie wszystkie. Pomiędzy wspornikami balkonu użyto cegieł bardziej charakterystycznych. Są nawet szamoty.
(Wisien4464)
Druga cegła od lewej strony - szamot C-S 2.
(Wisien4464)
Druga cegła od prawej strony - szamot C-S 2.
(Wisien4464)
Pierwsza cegła od prawej strony - cegła zagadka. Dopiero w domu na zdjęciach zauważyłem sygnaturę. Krój i wielkość czcionki przypominają mi sygnaturę mareckiej cegielni MARKI II, jednak nie jestem do końca przekonany.
(Wisien4464)
Frontowa, południowa ściana (ul. Grochowska).
To właśnie tu pierwotnie mieścił się sklep. Na ścianie tej proszę zwrócić uwagę na zamurowane okienko na pierwszym piętrze oraz na rozdzielnię elektryczną na poziomie parteru.
(Wisien4464)
Cegły użyte do zamurowania okienka odbiegają wyglądem od cegieł ściany.
(Wisien4464)
Do wypełnienia ubytków pod rozdzielną elektryczną użyto cegły dziurawki szt. 3.
(Wisien4464)
Poniższe zaznaczenie jest mało widoczne. To krótka czerwona kreska na dole zrzutu.
Ta czerwona kreska to murek, pozostałość po dawnym obmurowaniu południowo-zachodniego podwórza pierwotnie należącego do Teodorówki. Pomimo tablicy "krawieckiej" wyraźnie widać, że składa się on z dwóch części. Część prawa z wnęką po hydrancie, zwężająca się ku górze, oraz część lewa z zawiasami po dawnej bramie południowej.
(Wisien4464)
Lewą część uważam za bardzo interesującą. Pamiętam kiedy jeszcze była południowa brama, przez którą przejeżdżały samochody (czasami furmanki) dostawcze. Murek wyglądał wtedy tak jak teraz. Wszystko wskazuje na to, że uzupełnienie lewej strony murku nastąpiło zaraz po zakończeniu działań wojennych. Użyto do tego bardzo ciekawych (według mnie) cegieł.
(Wisien4464)
DREGLIN. Cegielnia w Glinojecku.
(Wisien4464)
Murek z Dreglinami - strona północna.
(Wisien4464)
Z tej strony jeszcze wyraźniej widać jak przebiega granica pomiędzy Dreglinami (strona prawa) i cegłami bezmarkowymi (strona lewa).
(Wisien4464)
(Wisien4464)
Cegły z sygnaturą DREGLIN wypatrzyłem też na jednym z budynków na ul. Grodzieńskiej.
Widok od strony zachodniej wzdłuż ul. Grochowskiej.
Po prawej stronie murek z Dreglinami, za drzewem obecna, cofnięta brama, po lewej stronie pozostały mur otaczający południowo-zachodnie podwórze oraz część produkcyjna.
(Wisien4464)
Poniżej zaznaczony mur po zachodniej stronie Teodorówki. Cegły bezmarkowe.
Żółte kropki pokazują pierwotny kształt podwórza południowo-zachodniego.
Mur ten był jedynym otynkowanym fragmentem całego kompleksu. Niestety, nie wiem czy od początku istnienia piekarni czy też został otynkowany później.
(Wisien4464)
Od lewej strony: część produkcyjna, część mieszkalna, na pierwszym planie mur zachodni.
(Wisien4464)
Poraz kolejny zaznaczona część produkcyjna.
Tym razem widok od strony zachodniej.
(Wisien4464)
Na tej ścianie sygnatur MARJANÓW najwięcej jest widocznych na wysokości 3 - 4 metrów.
(Wisien4464)
(Wisien4464)
Na kolejnym zrzucie zaznaczony jest obiekt, który został dobudowany po wojnie. Obiekt ten jest wysunięty poza pierwotny obrys Teodorówki. Najprawdopodobniej jest on rekompensatą za teren, o który zmniejszono Teodrówkę. W dalszej części przedstawiłem zmiany, które przeprowadzono od strony północnej.
Widok od strony ul. Grochowskiej (strona południowa).
(Wisien4464)
(Wisien4464)
Do budowy użyto jednolitych cegieł z oznaczeniami I/88 lub 88/I. W niektórych miejscach wygląda trochę jak 28/I jednak po dokładnej lustracji wydaje mi się, że wynika do z niedociśnięcia stempla.
(Wisien4464)
Zaplątała się tu jedna cegła inna.
(Wisien4464)
Wygląda trochę jak I/3 lub E/I.
(Wisien4464)
Północna strona dobudówki.
(Wisien4464)
Pora na kolejny ciekawy fragment kompleksu.
(Wisien4464)
Pierwotnie ten obiekt był większy. Widoczna północna ściana została zbudowana o wiele później niż piekarnia. I to o tyle później, że nawet ja to pamiętam. Na pierwszym planie północna ściana zmniejszonego obiektu, na drugim planie dobudówka z cegieł I/88.
(Wisien4464)
Do budowy użyto najprawdopodobniej cegieł z jakiejś rozbiórki. Na jednej z nich widoczne jest oznaczenie 10/.
(Wisien4464)
Północna, obecna granica Teodorówki.
Pierwotnie była to południowa ściana kolejnego obiektu w północnej części Teodorówki.
Od prawej strony:
pierwszy fragment - północna ściana opisana powyżej,
drugi fragment - prawdopodobnie zamurowane wejście do nieistniejącego obiektu,
trzeci fragment - południowa ściana nieistniejącego obiektu,
czwarty fragment - prawdopodobnie kolejne zamurowane wejście,
piąty fragment (z małymi otworami na górze) - równierz południowa ściana nieistniejącego obiektu.
(Wisien4464)
Trochę to wszystko zawikłane, więc poniżej widok Teodorówki z roku 1945.
Zielono-czerwona linia - obecna, północna granica Teodorówki.
Część zielona - obecna północna ściana zmniejszonego obiektu.
Część czerwona - dawna południowa ściana nieistniejącego obiektu.
Fioletowy prostokąt - powojenna dobudówka (tu jej jeszcze nie ma).
Żółte kropki - nieistniejąca część muru zachodniego oraz brama południowa.
W tej części też znalazłem ciekawostkę.
Od lewej strony:
część pierwsza - nierówności wschodniego muru spowodowane zmniejszeniem powierzchni Teodorówki od strony północnej
część druga - południowa ściana nieistniejącego obiektu (z otworami na górze)
część trzecia - zamurowane wejście nieistniejącego obiektu.
Na tym zdjęciu najważniejsza jest część trzecia.
(Wisien4464)
Oznaczenie interesującego fragmentu.
Najprawdopodobniej użyto tu cegieł mieszanych, jednak na trzech wypatrzyłem sygnaturę. Dwie z nich prezentuję poniżej.
(Wisien4464)
(Wisien4464)
Lucjan Kazimierz Granzow. Kawęczyn (w tym przypadku chyba bardziej pasuje Kawenczyn). Cegły te zasługują na dokładniejszy opis. W tym artykule ograniczę się do podania tylko dwóch obiektów na terenie Warszawy, do budowy których użyto cegieł z cegielni Granzowa.
Rembertów, ul. Chełmżyńska przy skrzyżowaniu z ulicą Strażacką - Willa Granzowa potocznie nazywana Grancówką. Niestety, budynek jest w stanie agonalnym.
Śródmieście, ul. Marszałkowska 72 - kamienica Matiasa Taubenchausa. Według mnie, jeden z najpiękniejszych budynków ul. Marszałkowskiej.
Odnośnie przesunięcia północnej granicy. Nie pamiętam w którym to było roku. Pamiętam jednak wąski przesmyk pomiędzy Teodorówką i budynkiem Wiatraczna 3 oraz brak trawnika w tym miejscu.
Pozostał już ostatni fragment.
Brama wschodnia i do niedawna sklep (dawna stróżówka). Tu na cegłach nie wypatrzyłem niczego ciekawego.
(Wisien4464)
Zaznaczam - na cegłach. Poza cegłami, jest tam kilka ciekawostek. Ale to już temat na oddzielną notkę.
Tak wygląda Teodorówka bez ceglanego komina.
(Wisien4464)
Na wstępie pisałem, że do budowy użyto dwóch rodzajów cegieł. W wyniku wyburzeń, dobudowy, przebudowy zwiększyła się różnorodność cegieł jakie można wypatrzeć obecnie.
Kiedy byłem jeszcze "bzdylem" :-) każdy spacer w tym miejscu wiązał się z zapachem świeżo wypieczonego pieczywa. Mam też inne wspomnienia. Przed świętami Bożego Narodzenia szedłem z mamą po pieczywo właśnie tam (nie tylko przed świętami). Przed sklepem ustawiała się gigantyczna kolejka (najdłuższa właśnie przed Bożym Narodzeniem, żadne inne święta nie generowały takich kolejek). Mama powoli przesuwała się coraz bliżej do miejsca upragnionych zakupów a ja krążyłem dookoła zabudowań. W tych wspomnieniach jest zapach pieczywa, śnieg, mróz oraz pełne ciepła i życzliwości rozmowy mamy z pozostałymi kolejkowiczami. Nie było żadnych kłótni, przepychanek. Czasami trafił mi się jakiś towarzysz, którego rodzic też stał w kolejce. Właśnie wtedy po raz pierwszy wypatrzyłem sygnatury MARJANÓW. Pozostałe umknęły mojej uwadze. Odkryłem je wiele lat później, już po przesunięciu północnej granicy i poszerzeniu przejścia pomiędzy Teodorówką i budynkiem Wiatraczna 3, a dwie dosłownie w ostatnich miesiącach.
Ostatnio dotarły do mnie niepokojące informacje na temat przyszłości "zabytku z blizną".
Pod koniec ubiegłego roku do Urzędu Dzielnicy Praga Południe wpłynął wniosek właścicieli nieruchomości, o wyrażenie zgody na rozbiórkę budynku mieszkalno-usługowego wraz z komórkami, usytuowanego na terenie przy ulicy Grochowskiej 224 w Warszawie.
Na chwilę obecną sytuacja wydaje się opanowana. 5 lutego 2013 roku Stołeczny Konserwator Zabytków odmówił rozbiórki obiektu, jednak mając w pamięci los praskiej parowozowni, fabryki Ogórkiewicza i Zagórnego przy ul. Krowiej czy choćby pobliskiej fabryki SITO (róg ul.Wiatracznej i ul.Paca) wcale nie jestem spokojny o dalsze losy Teodorówki.
Odbojnice 
Warszawa z 1935 roku 
Kwitną Magnolie! 
Iluminacje 
Bar mleczny w Warszawie