bywajtu

Oczywiście ścisłych danych nie ma, są natomiast wyniki badań archeologicznych. Wraz z formowaniem się państwa różnicują się znaleziska pozostałości pożywienia - w grodach znajduje się kości dużych zwierząt, na podgrodziach tylko małych, np. zajęcy. Książęta wraz z drużyną jedli świninę i wołowinę oraz mięso dużych zwierząt, na które polowali - dzika, jelenia itd. Ludności zależnej ograniczono prawnie możliwość polowania do małych zwierząt futerkowych - kun, norek, wiewiórek, zajęcy.

Potwierdzają to badania dot. wydajności ówczesnej gospodarki. Mamy dane nt. ilości drużyny książęcej, która nie pracowała na roli, a jednocześnie, jak mówią źródła, spożywała regularnie duże ilości mięsa. Jednocześnie wiadomo na podstawie wykopalisk, że ówczesne zwierzęta hodowlane były niewielkich rozmiarów, a chłopi nie byli w stanie hodować dużych ich ilości. Stąd wniosek, że prawie cała produkcja szła na utrzymanie dworu i drużyny

Dzięki. W sumie to chyba normalne, że rycerz jadł treściwiej :-) Ale dopytuję z innego powodu. Jakoś nie chce mi się wierzyć, że chłopu w dawnej Polsce było aż tak źle, a panu tak dobrze, jak uczono nas jeszcze niedawno w szkole. Nie jestem historykiem, ale coś mi tu nie gra z tym przeciwstawieniem proso-prosię. Owszem, rozwarstwienie było, bo zawsze jest. Ale czy sytuacja chłopa w średniowieczu była aż tak zła, jak sugeruje to przeciwstawienie? Zobowiązanie wobec feudała wynosiło wtedy mniej niż dzisiejszy podatek. No i przede wszystkim był wolny (na tyle, na ile można było być wolnym w feudalizmie), a przecież wcześniej, przed uformowaniem państwa, zagrażało mu niewolnictwo. Poza tym chłop też bywał panem (najmował parobków). Jego sytuacja chyba pogorszyła się dopiero późniejszych wiekach, a i nawet wtedy nie aż tak bardzo jak nieraz myślimy. Tak czy owak w średniowieczu nie było u nas takich powstań chłopskich jak w Niemczech czy Czechach (chyba że się mylę). Piszesz o zakazie łowów, ale hodować zwierzęta jednak chyba mógł i mięso jadł. Zresztą sam to przyznajesz pisząc o tym pierwszym podatku - narzazu (ciekawe ile on wynosił). W poszukiwaniu informacji trafiłem na ciekawe dane pokazujące, że nawet w wieku XVI te różnice żywieniowe nie były aż tak przerażające, nie wiem na ile są one wiarygodne, szukam dalej :-)

Przede wszystkim średniowiecze to ogromnie długa epoka, w czasie której wciąż zachodziły zmiany. Ziemie polskie w VII w. wyglądały zupełnie inaczej niż w XV - również sytuacja na wsi. W tej notce piszę o początkowej fazie państwa polskiego. Uległo ono zagładzie właśnie wskutek wielkiego powstania ludowego w 1038r.. Gall Anonim pisze: „(...) niewolnicy powstali na panów, wyzwoleńcy przeciw szlachetnie urodzonym, sami się do rządów wynosząc, i jednych na odwrót zatrzymali u siebie w niewoli, drugich pozabijali, a żony ich pobrali sobie w sprośny sposób i zbrodniczo rozdrapali dostojeństwa". Monarchia piastowska została odbudowana przez Kazimierza Odnowiciela - dzięki pomocy Niemców

No ok, czyli mówimy tylko o 966-1041? To były rzeczywiście burzliwe i krwawe czasy, trudne nie tylko dla zwykłej ludności. 

Tak, X-XI wiek, choć uprawa prosa i hodowla świń w stanie półdzikim dotyczy również wcześniejszych wieków. Natomiast różnicowanie diety ze względu na status - Chłopu proso, panu prosię - pokrywa się mniej więcej z formowaniem się państwa polskiego w drodze podbojów dokonywanych przez Piastów

No ale powołujesz się tylko na wyniki archeologii grodzisk. Czy w przedpiastowskich grodach było jakoś inaczej niż w piastowskich? Bo gród to chyba jednak zawsze jakaś hierarchia i rozwarstwienie.

No niekoniecznie. Przeciez najpierw były tzw. grody refugialne, gdzie cała ludność chroniła sie w razie napadu.

Natomiast to różnicowanie diety to był raczej proces rozciągnięty w czasie. Zaczęło się  już w czasach przedpiastowskich - państwo Wiślan było na tyle rozwinięte, że było tam już rozwarstwienie (choć większość grodów tam to były jeszcze refugialne). No a potem wraz z powstaniem większego państwa to się dalej posunęło

Ale na pewno nie da się ustalić, ze np. w 860 roku drużynnik wiślański jadł tygodniowo 3 kg świniny i 3 kilo prosa, a drużynnik piastowski w 960 - 5 kg świniny i 1 kg prosa. GUS-u jeszcze wtedy nie było  :)