bywajtu

Meczety. Wszystkie hipnotyzują – stare, nowe, małe, duże, bogato zdobione i te całkiem proste. Te w wielkich miastach i te na zupełnym pustkowiu w dzikich górach. Są tak inne. Robią wrażenie szczególnie w Stambule, gdzie smukłe minarety zdają się wystawać z każdego zakątka miasta. Chce się wejść do każdego. Ale to ten pierwszy zapada w pamięć najbardziej. Tak bardzo, że wyjeżdżając, trzeba się z nim pożegnać.

Yeni Camii, czyli Nowy Meczet, stoi tuż przy porcie w dzielnicy Eminönü. O każdej porze dnia wygląda inaczej – rano onieśmiela swoją wielkością, wieczorem – delikatnie oświetlony – jest jakby wyciszony. Jest trochę jak piramida dumnie sięgająca nieba – z tymi wszystkimi kopułami i kopułkami. Nazwa może być myląca – trudno uważać za nowe coś, co zostało zbudowane w XVII wieku (budowę rozpoczęto jeszcze w XVI, trwała ponad 60 lat). Prawdopodobnie został ochrzczony Nowym, bo został oddany do użytku po innych wielkich i ważnych stambulskich meczetach – Błękitnym i Süleymaniye. Chociaż gdyby nie problemy z pieniędzmi, pożarami, trzęsieniami ziemi, śmiercią architekta – to równie dobrze Błękitny Meczet mógłby nosić tę nazwę, w końcu jego budowę rozpoczęto później od Yeni Camii.
 

Oczywiście jest to jedna z największych atrakcji turystycznych miasta. A co za tym idzie – przewijają się tu tysiące turystów. Jak w takich warunkach przeżyć swój pierwszy raz? Spróbować się wyciszyć, nie bać się i dać się ponieść emocjom – dla tego ekscytującego nowego doświadczenia warto. Potem będzie się je chciało powtarzać.

Najpierw dziedziniec (sahn), otoczony kolumnowymi galeriami, przykrytym 24 małymi kopułami. W centralnym miejscu stoi sadirvan – pewien rodzaj fontanny, w której tradycyjnie odbywało się rytualne oczyszczenie przed modlitwą, dziś już tylko ozdoba. Już sama fasada sprawia, że się uśmiecham – pokryta jest przepięknymi płytkami. Cieszę się jak dziecko, bo czas przykryć włosy chustą, zdjąć buty i wejść. Stopy wtulają się w miękki dywan, którym wyściełane jest całe wnętrze, niezwykle przyjemne uczucie. Ale jak oni go czyszczą...? Nie zastanawiam się długo, bo jestem bombardowana zewsząd pięknem w czystej postaci. Banalne, ale co mam powiedzieć, skoro Yeni Camii jest absolutnie zachwycający? Wysoka na prawie 40 metrów centralna kopuła, otoczona kilkoma półkopułami, wszystkie zdobione delikatnymi wzorami, tworzą przepiękne sklepienie. W oknach witraże z intarsją perłową, wysmukłe marmurowe kolumny połączone łukami w różnych stylach, wszędzie nad głową kolejne mniejsze i większe kopuły. Ściany udekorowane kobaltowymi, zielonymi i białymi ceramicznymi płytkami, tworzącymi niezwykłą mozaikę. To wszystko upaja, trochę miesza w głowie, dlatego siadam na błękitno-czerwonym dywanie i pożeram oczami fascynujące wnętrze. Nie mogę się nacieszyć, chociaż nie wszystko rozumiem, nie wiem, czemu służą niektóre elementy, nie jestem pewna, jak się zachować – nowicjusz, jak nic. Yeni Camii nie pozwoli o sobie zapomnieć – może dlatego, że wysiadając codziennie w porcie, ma się go przed oczami? A może dlatego, że chociaż pierwszy – to niewiele potem go przebiło?

Krążą legendy o pierwszych razach. A długie ubrania i chusta nie bolą tak, jak myślałam na początku. To część kultury, należy to uszanować. Zgodnie z zasadami islamu, meczet ma zwrócić nasze myśli ku jedynej istocie godnej czci – Allahowi. Stąd te wszystkie ograniczenia, nie dotyczące tylko kobiet. Islam? Nadal wiem o nim bardzo mało, chociaż odkryto przede mną rąbka tajemnicy. Ale o tym innym razem.